
ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพ (Bangkok Planetarium) ประตูสู่จักรวาลแห่งการเรียนรู้
ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพ (Bangkok Planetarium) ถือเป็นท้องฟ้าจำลองสาธารณะแห่งแรกของประเทศไทย และเป็นหนึ่งในสถานที่สำคัญทางด้านวิทยาศาสตร์และการศึกษาที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน ตั้งอยู่ในพื้นที่ของศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษา (Science Centre for Education) บนถนนสุขุมวิท เขตคลองเตย กรุงเทพมหานคร
จุดเริ่มต้น
- พ.ศ. 2505 คณะรัฐมนตรีในสมัยนั้นได้อนุมัติให้กระทรวงศึกษาธิการ โดย หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ดำเนินการก่อสร้างท้องฟ้าจำลองกรุงเทพและหอดูดาว เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์สำหรับเยาวชนและประชาชนทั่วไป
- พ.ศ. 2507 การก่อสร้างท้องฟ้าจำลองกรุงเทพเริ่มต้นขึ้น โดยมีงบประมาณในการก่อสร้าง 12 ล้านบาท
- 18 สิงหาคม พ.ศ. 2507 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีเปิดอาคารท้องฟ้าจำลองกรุงเทพอย่างเป็นทางการ นับเป็นก้าวสำคัญในการเผยแพร่ความรู้ด้านดาราศาสตร์ในประเทศไทย
- ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพในยุคแรกเริ่มติดตั้ง เครื่องฉายดาว ZEISS Mark IV ซึ่งเป็นเครื่องฉายดาวขนาดใหญ่เครื่องแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เครื่องฉายนี้ทำหน้าที่ฉายภาพดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ และวัตถุท้องฟ้าต่างๆ บนโดมทรงกลมขนาดใหญ่ ทำให้ผู้ชมรู้สึกเหมือนได้อยู่ภายใต้ท้องฟ้ายามค่ำคืนจริงๆ
- พ.ศ. 2518: ได้มีการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์เพิ่มเติมในบริเวณเดียวกัน เพื่อขยายขอบเขตการเรียนรู้ด้านวิทยาศาสตร์ให้ครอบคลุมหลากหลายสาขามากยิ่งขึ้น
- พ.ศ. 2560: ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพได้รับการปรับปรุงครั้งใหญ่ โดยมีการติดตั้งระบบฉายดาวดิจิทัลใหม่ 2 เครื่อง (Christie Boxer 4K30 projectors) ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์เครื่องฉายดาว ZEISS Mark IV ไว้ในฐานะวัตถุทางประวัติศาสตร์ การปรับปรุงนี้ช่วยเพิ่มความคมชัดและความสมจริงของการแสดงผล ทำให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างน่าสนใจและทันสมัยมากยิ่งขึ้น
“ห้องฉายดาว” หัวใจของการเดินทางสู่ห้วงอวกาศ
หัวใจสำคัญของท้องฟ้าจำลองกรุงเทพคือ ห้องฉายดาว ซึ่งเป็นห้องโดมทรงกลมขนาดใหญ่ที่ออกแบบมาเป็นพิเศษเพื่อจำลองท้องฟ้ายามค่ำคืนได้อย่างสมจริง ภายในห้องนี้ ผู้ชมจะได้สัมผัสประสบการณ์การแหงนมองดูดวงดาวนับล้าน ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดาวเคราะห์ และปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ต่างๆ ราวกับได้อยู่ภายใต้ท้องฟ้าจริง
ลักษณะเด่นของห้องฉายดาว
- โดมขนาดใหญ่: โดมของท้องฟ้าจำลองกรุงเทพมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 20.6 เมตร สูง 13 เมตร สามารถจุผู้ชมได้ประมาณ 280 ที่นั่ง การออกแบบเป็นทรงโค้งเพื่อให้ภาพที่ฉายครอบคลุมมุมมองของผู้ชมได้อย่างเต็มที่
- ระบบปรับอากาศ: ภายในห้องติดตั้งระบบปรับอากาศที่ทันสมัย เพื่อให้ผู้ชมได้รับความสะดวกสบายตลอดการรับชม
- ระบบเสียง: ระบบเสียงคุณภาพสูงจะช่วยเสริมสร้างบรรยากาศและความสมจริงของการนำเสนอ ไม่ว่าจะเป็นเสียงบรรยาย หรือเสียงประกอบปรากฏการณ์ต่างๆ ในอวกาศ
- การจัดเรียงที่นั่ง: ที่นั่งถูกจัดเรียงเป็นวงกลมและปรับเอนได้เล็กน้อย เพื่อให้ผู้ชมสามารถมองขึ้นไปยังโดมได้อย่างสบาย
“เครื่องฉายดาว” เทคโนโลยีที่เนรมิตจักรวาล
ในปัจจุบัน ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพได้มีการติดตั้ง ระบบฉายดาวดิจิทัล (Digital Planetarium System) ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ เครื่องฉายดาว ZEISS Mark IV ซึ่งเป็นเครื่องฉายดาวอนาล็อก (Analog Planetarium Projector) อันทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์
- ระบบฉายดาวดิจิทัล: ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพติดตั้งเครื่องฉายดิจิทัล Christie Boxer 4K30 projectors จำนวน 2 เครื่อง ระบบนี้มีความสามารถในการแสดงภาพที่มีความละเอียดสูง สีสันสดใส และมีความยืดหยุ่นในการนำเสนอเนื้อหาที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น:
- การจำลองท้องฟ้าจริง: แสดงตำแหน่งและความเคลื่อนที่ของดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ ดวงจันทร์ และวัตถุท้องฟ้าอื่นๆ ได้อย่างแม่นยำตามวันและเวลาจริง หรือจำลองท้องฟ้าในอดีตและอนาคตได้
- ภาพยนตร์ฟูลโดม (Fulldome Movies): ฉายภาพยนตร์ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับดาราศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และธรรมชาติ ที่สร้างขึ้นสำหรับฉายบนโดมโดยเฉพาะ ให้ผู้ชมรู้สึกเหมือนได้เข้าไปอยู่ในเหตุการณ์นั้นจริงๆ
- การนำเสนอสด (Live Presentations): ผู้บรรยายสามารถควบคุมการแสดงผลบนโดมได้แบบเรียลไทม์ เพื่ออธิบายปรากฏการณ์ต่างๆ ตอบคำถาม และโต้ตอบกับผู้ชมได้อย่างใกล้ชิด
- การแสดงภาพพิเศษ: สามารถฉายภาพกราฟิก แอนิเมชัน และเอฟเฟกต์พิเศษต่างๆ เพื่อเพิ่มความน่าสนใจและความเข้าใจในเนื้อหา
- เครื่องฉายดาว ZEISS Mark IV: เครื่องฉายดาวรุ่นนี้เป็นเครื่องฉายดาวแบบออปติคัล-กลไก (Optical-Mechanical Projector) ที่เคยถูกใช้ในการฉายดาวหลักของท้องฟ้าจำลองมาเป็นเวลานาน แม้ว่าปัจจุบันจะไม่ได้ใช้ในการฉายดาวหลักแล้ว แต่ยังคงได้รับการดูแลรักษาไว้เป็นอย่างดีในฐานะ วัตถุจัดแสดงทางประวัติศาสตร์ ที่แสดงให้เห็นถึงเทคโนโลยีการฉายดาวในยุคแรกเริ่ม เครื่อง ZEISS Mark IV มีความสามารถในการฉายภาพดาวฤกษ์จำนวนมากได้อย่างสมจริง โดยใช้ระบบเลนส์และแผ่นฟิล์มที่มีรูพรุนขนาดเล็กในการสร้างภาพดาว
การมีทั้งระบบฉายดาวดิจิทัลที่ทันสมัยและเครื่องฉายดาวอนาล็อกในอดีต ทำให้ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพเป็นสถานที่ที่ไม่เพียงแต่ให้ความรู้และความบันเทิง แต่ยังเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ของเทคโนโลยีด้านดาราศาสตร์อีกด้วย
บทบาทและความสำคัญ
ตลอดระยะเวลาหลายสิบปี ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพได้ทำหน้าที่เป็นแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญด้านดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์สำหรับประชาชนทุกเพศทุกวัย โดยมีบทบาทสำคัญดังนี้
- การเผยแพร่ความรู้: เป็นสถานที่ที่นำเสนอความรู้เกี่ยวกับดวงดาว ระบบสุริยะ กาแล็กซี และปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ต่างๆ ในรูปแบบที่เข้าใจง่ายและน่าติดตาม
- การสร้างแรงบันดาลใจ: จุดประกายความสนใจและความสงสัยใคร่รู้ในวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยเฉพาะในหมู่เยาวชน
- การสนับสนุนการศึกษา: เป็นแหล่งเรียนรู้นอกห้องเรียนที่สำคัญสำหรับนักเรียน นักศึกษา และครู อาจารย์
- การเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงการศึกษา: เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมจากทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ที่ต้องการสัมผัสประสบการณ์การเรียนรู้ที่แปลกใหม่และน่าประทับใจ
ปัจจุบัน
ท้องฟ้าจำลองกรุงเทพยังคงเปิดให้บริการและมีการจัดแสดงนิทรรศการและภาพยนตร์ภายใต้โดมเป็นประจำ โดยมีการปรับปรุงเนื้อหาและเทคนิคการนำเสนอให้ทันสมัยอยู่เสมอ นอกจากนี้ ยังมีนิทรรศการถาวรเกี่ยวกับดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์อื่นๆ ที่น่าสนใจอีกมากมาย และเป็นสัญลักษณ์แห่งการเรียนรู้ด้านอวกาศและวิทยาศาสตร์ในประเทศไทย และเป็นสถานที่ที่พร้อมจะเปิดประตูสู่จักรวาลอันกว้างใหญ่ให้กับทุกท่านที่มาเยี่ยมชม
ข้อมูลเพิ่มเติม
- เวลาเปิดทำการ: วันอังคาร – วันอาทิตย์ เวลา 09:00 – 16:00 น. (ปิดวันจันทร์และวันหยุดนักขัตฤกษ์)
- รอบการแสดง: มีรอบการแสดงทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ โปรดตรวจสอบตารางรอบฉายล่าสุดได้ที่เว็บไซต์ของศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษา
- ค่าเข้าชม: มีค่าเข้าชมสำหรับเด็กและผู้ใหญ่ในราคาที่ไม่แพง
- การเดินทาง: สามารถเดินทางมาได้โดยรถไฟฟ้า BTS ลงสถานีเอกมัย (Ekkamai) ทางออก 2 และเดินต่อมาอีกประมาณ 200 เมตร หรือโดยรถประจำทางสายต่างๆ
- เว็บไซต์: https://sciplanet.org/category/planetarium-show/
You may also like
เรื่องยอดนิยม
9 เทคโนโลยีในชีวิตประจำวัน ที่มาจากการสำรวจอวกาศ (3,482)
บัซ อัลดริน (Buzz Aldrin) นักบินอวกาศนาซา (3,195)
จีนเตรียมพร้อมสำหรับภารกิจอวกาศห้วงลึก หลังจากเก็บตัวอย่างด้านไกลของดวงจันทร์ (2,767)
ดินดวงจันทร์จากยานฉางเอ๋อ 5 ในงาน อว. แฟร์ 22-28 ก.ค. 67 (2,723)
SpaceX กำหนดปล่อยภารกิจ Polaris Dawn จะมีการเดินอวกาศ (Spacewalk) โดยเอกชนเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ (2,559)