ดร.โดนัลด์ อาร์. เพตทิต หรือที่รู้จักกันในนาม ดอน เพตทิต (Don Pettit) คือบุคคลสำคัญในหน้าประวัติศาสตร์การสำรวจอวกาศ ผู้พิสูจน์ให้โลกเห็นว่าความกระหายใคร่รู้ทางวิทยาศาสตร์นั้นไร้ซึ่งขีดจำกัดของอายุ ในฐานะนักบินอวกาศขององค์การนาซา (NASA) ผู้มีอายุมากที่สุดในปัจจุบัน ดร.เพตทิต ซึ่งเริ่มต้นอาชีพจากวิศวกรเคมีผู้เชี่ยวชาญจากห้องปฏิบัติการแห่งชาติลอสอะลามอส ได้รับคัดเลือกเข้าสู่หน่วยนักบินอวกาศในปี พ.ศ. 2539 ด้วยภูมิหลังทางวิทยาศาสตร์ที่แข็งแกร่ง ทำให้เขากลายเป็นมากกว่านักขับยานอวกาศ แต่เป็นผู้บัญชาการวิทยาศาสตร์ที่เปี่ยมไปด้วยความเข้าใจเชิงลึกเกี่ยวกับฟิสิกส์และเคมีในสภาพไร้แรงโน้มถ่วง
ดร.เพตทิต เกิดเมื่อวันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2498 ที่รัฐออริกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีสาขาวิศวกรรมเคมี จากมหาวิทยาลัยรัฐออริกอน และได้รับปริญญาเอกสาขาเดียวกันจากมหาวิทยาลัยแอริโซนา ก่อนจะมาเป็นนักบินอวกาศ เขาเคยเป็นนักวิทยาศาสตร์ประจำอยู่ที่ห้องปฏิบัติการแห่งชาติลอสอะลามอส (Los Alamos National Laboratory) และมีส่วนร่วมในโครงการสำคัญ เช่น การจัดตั้งกลุ่มสังเคราะห์ (Synthesis Group) ซึ่งเป็นคณะกรรมาธิการที่ได้รับมอบหมายให้รวบรวมเทคโนโลยีสำหรับการกลับไปดวงจันทร์และสำรวจดาวอังคาร
ตลอดระยะเวลากว่าสองทศวรรษในโครงการอวกาศ ดร.เพตทิต ได้ทำภารกิจในอวกาศมาแล้วถึง 4 ครั้ง โดยใช้เวลาลอยอยู่ในวงโคจรของโลกเป็นเวลารวมกันกว่าหนึ่งปีเต็ม ภารกิจที่โดดเด่นที่สุดของเขาคือการเป็นหนึ่งในคณะสำรวจหลายชุดบนสถานีอวกาศนานาชาติ (International Space Station: ISS) โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน Expedition 30/31 ช่วงปี พ.ศ. 2554–2555 ที่เขามีบทบาทสำคัญในการควบคุมแขนกล เพื่อจับและเทียบท่ายานขนส่งสินค้า SpaceX Dragon D1 ซึ่งถือเป็นเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่สะท้อนถึงยุคใหม่ของความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชนในการขนส่งอวกาศ และในการเดินทางล่าสุดเมื่อปี พ.ศ. 2567–2568 ในภารกิจ Expedition 71/72 เขาใช้ชีวิตอยู่ในสภาพไร้แรงโน้มถ่วงนานถึง 220 วัน ก่อนเดินทางกลับสู่โลกในวันเกิดครบรอบ 70 ปีอย่างน่าประทับใจ
สิ่งที่ทำให้ ดร. เพตทิต เป็นที่จดจำและเป็นแรงบันดาลใจให้กับคนทั่วโลกคือ จิตวิญญาณของนักประดิษฐ์และนักการศึกษา ขณะปฏิบัติหน้าที่บนสถานีอวกาศนานาชาติ เขาไม่ได้เพียงแค่ทำตามตารางงานที่กำหนด แต่ยังใช้เวลาว่างคิดค้นสิ่งประดิษฐ์ที่โด่งดังที่สุดชิ้นหนึ่ง นั่นคือ แก้วกาแฟไร้แรงโน้มถ่วง (Zero G Cup) ซึ่งออกแบบโดยใช้หลักการของ แรงตึงผิว (Surface Tension) เพื่อให้สามารถดื่มของเหลวได้โดยไม่กระฉอก เหมือนกับการดื่มบนโลก ซึ่งสิ่งประดิษฐ์นี้ยังได้รับสิทธิบัตรชิ้นแรกที่เกิดขึ้นจากความคิดของมนุษย์ในอวกาศอีกด้วย
นอกจากนี้ เขายังใช้สถานีอวกาศเป็นห้องเรียนลอยฟ้าผ่านวิดีโอชุด “รายการวิทยาศาสตร์เช้าวันเสาร์” (Saturday Morning Science) ซึ่งเป็นที่นิยมอย่างมาก โดยเขาได้สาธิตการทดลองฟิสิกส์และเคมีง่าย ๆ เพื่ออธิบายปรากฏการณ์ต่าง ๆ ในสภาพไร้แรงโน้มถ่วง ตลอดจนการถ่ายภาพทางดาราศาสตร์อวกาศ (Orbital Astrophotography) ที่บันทึกภาพทางยาวของดวงดาว และพายุบนโลกได้อย่างงดงาม
การเดินทางและผลงานของ ดอน เพตทิต ไม่ได้เป็นเพียงนักบินอวกาศที่ปฏิบัติภารกิจตามตารางงานเท่านั้น แต่เขายังเป็น นักสำรวจหัวใจนักวิทยาศาสตร์ ที่เปลี่ยนสถานีอวกาศให้เป็นห้องทดลองส่วนตัวและสตูดิโอถ่ายทำ เพื่อให้โลกได้เห็นความมหัศจรรย์ของฟิสิกส์และเคมีในสภาพแวดล้อมที่พิเศษสุด การเดินทางของเขาย้ำเตือนเราว่า อายุเป็นเพียงตัวเลข และความกระหายใคร่รู้คือเชื้อเพลิงที่นำพาจิตวิญญาณแห่งการสำรวจของมนุษย์ให้ก้าวไปข้างหน้าอย่างไม่สิ้นสุด
ข้อมูลอ้างอิง: Wikipedia / NASA
