ภาพถ่ายล่าสุดจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล (Hubble Space Telescope) เผยให้เห็นความงามอันซับซ้อนของกระจุกกาแล็กซี “เอเบลล์ 209” (Abell 209) ซึ่งเป็นแหล่งรวมกาแล็กซีนับร้อยแห่งที่มวลมหาศาลของมันส่งผลให้กาล-อวกาศ (Spacetime) บิดเบี้ยว เกิดเป็นปรากฏการณ์เลนส์ความโน้มถ่วง ที่ช่วยให้นักดาราศาสตร์สามารถไขปริศนาของสสารมืดได้
ภาพอันน่าประทับใจนี้เปรียบเสมือนภาพเหมือนของกระจุกกาแล็กซีเอเบลล์ 209 ที่อยู่ห่างจากโลกประมาณ 2,800 ล้านปีแสง ในทิศทางของกลุ่มดาววาฬหรือซีตัส (Cetus) แม้ในภาพจะปรากฏกาแล็กซีให้เห็นมากกว่าร้อยแห่ง แต่สิ่งที่ซ่อนอยู่ในกระจุกกาแล็กซีแห่งนี้ยังมีอีกมากมายเกินกว่าที่สายตาของกล้องฮับเบิลจะมองเห็นได้โดยตรง
ในความเป็นจริงแล้ว กาแล็กซีแต่ละแห่งในกระจุกดาวนี้อยู่ห่างกันหลายล้านปีแสง และพื้นที่ว่างเปล่าที่เห็นระหว่างกาแล็กซีนั้นเต็มไปด้วยแก๊สร้อนที่เบาบาง ซึ่งจะตรวจจับได้เฉพาะในย่านรังสีเอกซ์เท่านั้น ยิ่งไปกว่านั้น ยังมีสิ่งที่ลึกลับยิ่งกว่าซ่อนอยู่ นั่นคือ สสารมืด (Dark Matter) สสารลึกลับที่ไม่มีปฏิสัมพันธ์กับแสงใดๆ และเป็นองค์ประกอบสำคัญของจักรวาล
นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าจักรวาลประกอบด้วยสสารปกติเพียง 5% ส่วนที่เหลือคือสสารมืด 25% และพลังงานมืด (Dark Energy) อีก 70% การสังเกตการณ์กระจุกกาแล็กซีอย่างเอเบลล์ 209 จึงเป็นกุญแจสำคัญในการตอบคำถามพื้นฐานเกี่ยวกับจักรวาล โดยเฉพาะอย่างยิ่งปริศนาเกี่ยวกับสสารมืดและพลังงานมืด
มวลอันมหาศาลของกระจุกกาแล็กซีเอเบลล์ 209 ทำให้มันมีแรงโน้มถ่วงสูงมากพอที่จะบิดโค้งโครงสร้างของกาล-อวกาศรอบตัวมันเองได้ตามทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป ของไอน์สไตน์ การบิดโค้งนี้ทำหน้าที่เสมือนเลนส์ธรรมชาติขนาดมหึมา ที่เรียกว่า ปรากฏการณ์เลนส์ความโน้มถ่วง (Gravitational Lensing) ซึ่งจะบิดเบือนและขยายแสงของกาแล็กซีที่อยู่ไกลออกไปเบื้องหลัง
แม้ว่าในภาพนี้จะไม่ได้ปรากฏวงแหวนไอน์สไตน์ (Einstein Ring) อันเป็นลักษณะเด่นชัดของปรากฏการณ์เลนส์ความโน้มถ่วงที่รุนแรง แต่ก็ยังสามารถสังเกตเห็นร่องรอยของการบิดเบี้ยวได้ในรูปแบบของดาราจักรพื้นหลังที่ถูกยืดออกเป็นเส้นโค้งจางๆ แทรกตัวอยู่ท่ามกลางแสงสีทองของกระจุกกาแล็กซี
การวัดค่าความบิดเบี้ยวของดาราจักรพื้นหลังเหล่านี้ ช่วยให้นักดาราศาสตร์สามารถสร้างแผนที่การกระจายตัวของมวลทั้งหมดภายในกระจุกดาวได้ ซึ่งรวมถึงการเผยตำแหน่งของเมฆสสารมืดที่มองไม่เห็น ข้อมูลที่ได้จากความคมชัดและเครื่องมืออันไวแสงของกล้องฮับเบิลนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการทดสอบทฤษฎีการวิวัฒนาการของเอกภพของเรา
ภาพถ่ายนี้เป็นผลงานของความร่วมมือระหว่างองค์การนาซา (NASA) และองค์การอวกาศยุโรป (ESA) โดยใช้ข้อมูลจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ซึ่งยังคงปฏิบัติภารกิจสำรวจอวกาศได้อย่างยอดเยี่ยม และช่วยให้นักดาราศาสตร์เข้าใจโครงสร้างขนาดใหญ่ของจักรวาลได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น
ข้อมูลอ้างอิง: Universe Today
- Hubble Images Used to Create a Beautiful Portrait of the Abell 209 Galaxy Cluster
