ภาพอันน่าพิศวงและแฝงไปด้วยความลึกลับเบื้องหน้านี้ คือโครงสร้างเสาขนาดมหึมาของก๊าซไฮโดรเจนโมเลกุลและฝุ่นคอสมิกอันเย็นเยียบ ซึ่งตั้งตระหง่านอยู่ใจกลาง M16 หรือที่รู้จักกันดีในชื่อ เนบิวลานกอินทรี (Eagle Nebula) แม้รูปลักษณ์จะดูคล้ายกับส่วนหัวของอสรพิษในทะเลแห่งจินตนาการ แต่ในความเป็นจริงแล้ว ที่แห่งนี้คือ “โรงอนุบาลดาวฤกษ์” หรือแหล่งกำเนิดของดาวดวงใหม่นับไม่ถ้วน
โครงสร้างสีดำทึบที่เห็นนี้ คือกลุ่มก๊าซและฝุ่นที่หนาแน่นจนบดบังแสงจากดาวฤกษ์ที่อยู่ด้านหลัง นักดาราศาสตร์เรียกโครงสร้างลักษณะนี้ว่า “เสาแห่งการก่อกำเนิด” (Pillars of Creation) มันคือแหล่งรวมวัตถุดิบสำหรับการก่อกำเนิดดาวฤกษ์ ภายในเสาเหล่านี้ แรงโน้มถ่วงจะค่อยๆ ดึงมวลสารให้รวมตัวกันเป็นก้อนหนาแน่นขึ้นเรื่อยๆ เมื่อความหนาแน่นและอุณหภูมิที่แกนกลางสูงถึงจุดวิกฤต ปฏิกิริยานิวเคลียร์ฟิวชันจะเริ่มต้นขึ้น และดาวฤกษ์ดวงใหม่ก็ได้ถือกำเนิดขึ้นมา
สิ่งที่น่าทึ่งที่สุดอาจเป็นเรื่องของขนาด เราจะเห็นส่วนที่ยื่นออกมาจากปลายเสาคล้ายกับปลายนิ้วมือ ซึ่งภายในนั้นเต็มไปด้วยดาวฤกษ์เกิดใหม่ที่ยังถูกห่อหุ้มด้วยก๊าซและฝุ่น แต่ละปลายนิ้วที่เห็นนั้นมีขนาดใหญ่กว่าระบบสุริยะของเราทั้งระบบเสียอีก นั่นหมายความว่าทั้งดวงอาทิตย์ ดาวเคราะห์ทั้ง 8 ดวง และวัตถุอื่นๆ ในระบบสุริยะของเรา สามารถเข้าไปอยู่ในพื้นที่เพียงเล็กๆ ของโครงสร้างนี้ได้อย่างสบาย
ชื่อทางเทคนิคของปรากฏการณ์นี้คือ “Evaporating Globules” ซึ่งบ่งบอกว่าเสาก๊าซเหล่านี้ไม่ได้คงอยู่ตลอดไป พวกมันกำลังค่อยๆ ระเหยหรือถูกสลายไปอย่างช้าๆ จากพลังงานมหาศาลที่แผ่ออกมาจากดาวฤกษ์อายุน้อยที่ร้อนแรงซึ่งเกิดก่อนหน้าในบริเวณใกล้เคียง เผยให้เห็นดาวฤกษ์เกิดใหม่ที่ซ่อนอยู่ภายใน ซึ่งเป็นภาพการต่อสู้ระหว่างพลังแห่งการทำลายล้างและการสร้างสรรค์ในเอกภพอย่างแท้จริง
การศึกษาโครงสร้างเช่นนี้ช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจกระบวนการก่อกำเนิดของดาวฤกษ์ได้ดียิ่งขึ้น ซึ่งรวมถึงการกำเนิดของดวงอาทิตย์ของเราเมื่อหลายพันล้านปีก่อนด้วย
ข้อมูลอ้างอิง: NASA/ESA
- Evaporating globules in M16
