ดาวอังคาร ดาวเคราะห์เพื่อนบ้านของเรา อาจกำลังเก็บงำความลับครั้งใหญ่ที่สุดไว้ภายใต้พื้นผิวสีแดงของมัน การศึกษาใหม่ชี้ว่า ชั้นดินเหนียว (clay) ที่มีความหนาหลายร้อยฟุตซึ่งพบได้ในหลายพื้นที่บนดาวอังคาร อาจเป็นแหล่งเก็บรักษาร่องรอยทางชีวภาพ (biosignature) หรือสัญญาณของสิ่งมีชีวิตโบราณที่สมบูรณ์ที่สุด
ทีมนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเทกซัส ออสติน (University of Texas at Austin) ได้วิเคราะห์ข้อมูลจากยานมาร์ส รีคอนเนสเซนซ์ ออร์บิเทอร์ (Mars Reconnaissance Orbiter – MRO) ขององค์การนาซา เพื่อศึกษาแหล่งทับถมของดินเหนียว 150 แห่งทั่วดาวอังคาร ผลการวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Nature Astronomy เผยให้เห็นว่า ชั้นดินเหนียวเหล่านี้ส่วนใหญ่ก่อตัวขึ้นในบริเวณที่เคยเป็นแหล่งน้ำนิ่ง เช่น ทะเลสาบ เมื่อหลายพันล้านปีก่อน
สภาพแวดล้อมเช่นนี้มีความเสถียรสูง เหมาะอย่างยิ่งต่อการก่อกำเนิดและดำรงอยู่ของจุลินทรีย์ พื้นที่เหล่านี้เคยมีน้ำปริมาณมาก แต่มีการยกตัวของแผ่นดินน้อย ทำให้เป็นสภาพแวดล้อมที่นิ่งมาก เมื่อภูมิประเทศมีความเสถียร สภาพแวดล้อมที่อาจเอื้อต่อการอยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตก็จะไม่ถูกรบกวน ทำให้สภาวะที่เหมาะสมอาจคงอยู่ได้เป็นระยะเวลานาน
บนโลก ชั้นดินเหนียวเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องความสามารถในการเก็บรักษาสารอินทรีย์และฟอสซิลของสิ่งมีชีวิตโบราณได้อย่างดีเยี่ยม โครงสร้างของแร่ธาตุในดินเหนียว โดยเฉพาะสเมกไทต์ (smectite) ซึ่งเป็นดินเหนียวชนิดที่พบได้บนดาวอังคาร สามารถดักจับและปกป้องโมเลกุลอินทรีย์อันเปราะบางจากรังสีรุนแรงและสภาพแวดล้อมที่โหดร้ายบนพื้นผิวดาวอังคารได้
การที่ชั้นดินเหนียวเหล่านี้ก่อตัวในบริเวณทะเลสาบโบราณ แทนที่จะเป็นบริเวณที่เคยมีแม่น้ำไหลเชี่ยว ชี้ให้เห็นว่าเป็นการผุพังทางเคมีอย่างช้าๆ ซึ่งเป็นสภาวะที่เอื้อต่อการเก็บรักษาร่องรอยที่อาจหลงเหลืออยู่ มากกว่าการกัดเซาะทำลายโดยกระแสน้ำที่รุนแรง
ทีมวิจัยสันนิษฐานว่า เมื่อภูเขาไฟบนดาวอังคารปลดปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา ก๊าซเรือนกระจกนี้จะคงอยู่ในบรรยากาศเป็นเวลานาน ทำให้ดาวอังคารอุ่นและชื้นขึ้น ซึ่งเป็นสภาวะที่ส่งเสริมการก่อตัวของดินเหนียว ในขณะเดียวกัน กระบวนการสร้างดินเหนียวอาจดึงน้ำและสารเคมีอื่นๆ ไปใช้ ซึ่งเป็นการขัดขวางปฏิกิริยาที่จะนำไปสู่การเกิดหินคาร์บอเนต
ผลการศึกษานี้ได้ชี้เป้าหมายที่น่าสนใจอย่างยิ่งสำหรับภารกิจสำรวจดาวอังคารในอนาคต ยานสำรวจอย่างเพอร์เซเวียแรนซ์ (Perseverance) และคิวริออซิตี (Curiosity) ของนาซา กำลังสำรวจพื้นที่ที่อุดมไปด้วยดินเหนียว เช่น ในแอ่งเกล (Gale Crater) และแอ่งเยเซอโร (Jezero Crater) ซึ่งข้อมูลที่ได้จากภาคพื้นดินจะมีความสำคัญอย่างยิ่งในการยืนยันสิ่งที่ค้นพบจากวงโคจร
การระบุได้ว่า ชั้นดินเหนียวหนาเหล่านี้เป็นแหล่งที่นิ่งและเคยชุ่มชื้นในอดีต ทำให้นักดาราศาสตร์ชีววิทยามีความหวังมากขึ้นว่า หากสิ่งมีชีวิตเคยถือกำเนิดขึ้นบนดาวอังคารจริง ร่องรอยของพวกมันอาจยังคงถูกเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี รอคอยการค้นพบอยู่ในชั้นดินเหนียวเหล่านี้
ข้อมูลอ้างอิง: Live Science
- Could signs of Mars life be hidden in its thick layers of clay?
