เมื่อวันที่ วันที่ 12 ธันวาคม 2568 ที่ผ่านมา ดร.วิภู รุโจปการ ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ นำทีมคณะนักวิจัยจากสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NARIT เดินทางเยือนองค์การสำรวจอวกาศญี่ปุ่น (JAXA) เพื่อกระชับความสัมพันธ์และหารือความร่วมมือทางอวกาศในอนาคต
โดยมี ดร.มาซากิ ฟูจิโมโตะ ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยอวกาศและวิทยาศาสตร์การบิน (ISAS) ภายใต้สังกัด JAXA ให้การต้อนรับอย่างเป็นทางการ พร้อมนำคณะเข้าพบ ดร.ฮิโรชิ ยามาคาวะ ประธานบริหารของ JAXA เพื่อแลกเปลี่ยนวิสัยทัศน์ในการผลักดันบทบาทของหน่วยงานอวกาศในเอเชียสู่เวทีระดับโลก
จากความสำเร็จ “หินดาวเคราะห์น้อย” สู่ความร่วมมือระดับยุทธศาสตร์
ความร่วมมือครั้งนี้สืบเนื่องจากความสำเร็จในการนำตัวอย่างหินจากดาวเคราะห์น้อยริวกู มาจัดแสดงที่ประเทศไทยในงาน อว. แฟร์ และอุทยานดาราศาสตร์สิรินธร เมื่อช่วงสิงหาคม 2568 ที่ผ่านมา ซึ่งได้รับความสนใจจากประชาชนอย่างล้นหลาม นำไปสู่การหารือเชิงลึกถึงความสำคัญที่หน่วยงานในเอเชียควรผสานความร่วมมือเพื่อเพิ่มขีดความสามารถทางการแข่งขัน
ทาง JAXA ได้นำเสนอความก้าวหน้าของโครงการสำคัญที่ผ่านมาและแผนในอนาคต ได้แก่
- โครงการ XRISM กล้องโทรทรรศน์อวกาศรังสีเอกซ์
- โครงการ BepiColombo ยานสำรวจดาวพุธภายใต้ความร่วมมือกับองค์การอวกาศยุโรป (ESA)
- โครงการ SLIM ยานลงจอดบนดวงจันทร์ลำแรกของญี่ปุ่น
- Extraterrestrial Sample and Curation Center ศูนย์เก็บรักษาและวิจัยตัวอย่างจากนอกโลกเพียงแห่งเดียวที่มีตัวอย่างจากดาวเคราะห์น้อยอิโตกาวะ ริวกู และเบนนู ซึ่งเป็นสถานที่เปิดแคปซูลตัวอย่างริวกูที่นำมาจัดแสดงในไทย
ต่อยอดโครงสร้างพื้นฐานดาราศาสตร์ไทยสู่ภารกิจอวกาศลึก
ที่ผ่านมา NARIT และ JAXA มีความร่วมมืออย่างต่อเนื่อง ตัวอย่างเช่น เครือข่ายเฝ้าระวังดาวเคราะห์น้อยในเอเชีย-แปซิฟิก (APAON) ซึ่งล่าสุดเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2568 NARIT ได้ใช้ระบบกล้องโทรทรรศน์อัตโนมัติร่วมสังเกตการณ์ดาวเคราะห์น้อยใกล้โลก 2025FA22
นอกจากนี้ ทั้งสองหน่วยงานยังได้หารือถึงความเป็นไปได้ในการนำกล้องโทรทรรศน์วิทยุแห่งชาติ ขนาด 40 เมตร (TNRT) ของไทย เข้ามาสนับสนุนภารกิจห้วงอวกาศลึก (Deep Space Mission) ของ JAXA ในอนาคต โดยเฉพาะการรับสัญญาณถ่ายทอดขณะยานลงจอด ซึ่งจะถือเป็นก้าวสำคัญของไทยในการเป็นส่วนหนึ่งของภารกิจสำรวจอวกาศระดับนานาชาติ
“การสำรวจอวกาศอันยิ่งใหญ่ในปัจจุบันและอนาคต ไม่ได้เป็นภารกิจของประเทศใดประเทศหนึ่งเพียงลำพัง” ดร.วิภู กล่าวเน้นย้ำถึงความสำคัญของการสร้างเครือข่ายระดับภูมิภาค เพื่อยกระดับให้เอเชียกลายเป็น “ผู้บุกเบิก” ในการพัฒนาขีดความสามารถด้านการสำรวจอวกาศเพื่อมวลมนุษยชาติอย่างยั่งยืน
ข้อมูลอ้างอิง: สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน)
