กระจุกดาวลูกไก่ (Pleiades) คืออะไร?

ค่ำคืนที่ท้องฟ้าเปิดโล่ง หากเราแหงนมองขึ้นไปบนฟากฟ้าทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ เราอาจสะดุดตากับกลุ่มดาวเล็ก ๆ ที่ส่องประกายระยิบระยับคล้ายเพชรเม็ดงามร้อยเรียงกัน กลุ่มดาวนี้คือ กระจุกดาวลูกไก่ (Pleiades) หรือที่นักดาราศาสตร์รู้จักกันในชื่อ เมสสิเยร์ 45 (Messier 45) เป็นหนึ่งในกระจุกดาวเปิดที่สวยงามและสังเกตได้ง่ายที่สุดด้วยตาเปล่า

กระจุกดาวลูกไก่ไม่ได้เป็นเพียงกลุ่มดาวที่สวยงามเท่านั้น แต่ยังมีความสำคัญในทางดาราศาสตร์และวัฒนธรรมของมนุษย์มาอย่างยาวนาน ชื่อ “ลูกไก่” นั้นมาจากลักษณะการเรียงตัวของดาวฤกษ์สว่างไม่กี่ดวงที่คล้ายคลึงกับแม่ไก่และลูกเจี๊ยบตามจินตนาการของผู้คน แต่ในความเป็นจริงแล้ว กระจุกดาวนี้อัดแน่นไปด้วยดาวฤกษ์อายุน้อย สีน้ำเงินนับพันดวง ซึ่งถือกำเนิดขึ้นจากกลุ่มเมฆโมเลกุลเดียวกันเมื่อประมาณ 100 ล้านปีที่แล้ว

ด้วยระยะทางเพียงราว 444 ปีแสงจากโลก ทำให้กระจุกดาวลูกไก่เป็นเพื่อนบ้านทางดาราศาสตร์ที่ค่อนข้างใกล้ชิดของเรา แสงสว่างจากดาวฤกษ์เหล่านี้เดินทางมาถึงสายตาของเราเป็นเวลานานหลายร้อยปี ทำให้เราได้เห็นภาพในอดีตของพวกมัน

ในอดีต ผู้คนในหลากหลายวัฒนธรรมทั่วโลกต่างก็มีเรื่องเล่าและตำนานเกี่ยวกับกระจุกดาวลูกไก่ ชาวกรีกโบราณเชื่อว่าเป็นพี่น้องเจ็ดสาวที่กลายเป็นกลุ่มดาวเพื่อหนีการตามล่า ขณะที่ชาวญี่ปุ่นเรียกว่า “ซูบารุ” (Subaru) และเป็นแรงบันดาลใจให้กับชื่อของบริษัทผลิตรถยนต์ชื่อดัง

นักดาราศาสตร์ในปัจจุบันยังคงให้ความสนใจในการศึกษากระจุกดาวลูกไก่ เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการก่อตัวและวิวัฒนาการของดาวฤกษ์อายุน้อย การเคลื่อนที่ของดาวฤกษ์ภายในกระจุก และปฏิสัมพันธ์ระหว่างดาวฤกษ์กับสสารระหว่างดาว

ภาพถ่ายของกระจุกดาวลูกไก่ผ่านกล้องโทรทรรศน์เผยให้เห็นความงดงามที่ซ่อนอยู่ แสงสีน้ำเงินของดาวฤกษ์สว่างตัดกับแสงเรืองรองจาง ๆ ที่เคยถูกเข้าใจผิดว่าเป็นส่วนหนึ่งของการก่อตัวของดาว แต่แท้จริงแล้วเป็นเพียงกลุ่มฝุ่นก๊าซในอวกาศที่กระจุกดาวนี้กำลังเคลื่อนที่ผ่านไป แสงจากดาวฤกษ์สะท้อนกับอนุภาคฝุ่น ทำให้เกิดภาพที่สวยงามราวกับภาพวาด

การสังเกตกระจุกดาวลูกไก่ด้วยตาเปล่าหรือกล้องโทรทรรศน์ขนาดเล็กเป็นประสบการณ์ที่น่าประทับใจและเชื่อมโยงเราเข้ากับความยิ่งใหญ่ของจักรวาล ในค่ำคืนที่ดาวเต็มฟ้า ลองมองหา “ลูกไก่” กลุ่มดาวเล็ก ๆ ที่ส่องประกายอยู่บนท้องฟ้า แล้วจินตนาการถึงเรื่องราวและปริศนามากมายที่ซ่อนอยู่ในนั้นนะครับ

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

• NASA
• ESA (European Space Agency)
• Thai Astronomical Society