ความเชื่อดั้งเดิมที่ว่า ดาวเคราะห์หินชั้นในของระบบสุริยะก่อตัวขึ้นก่อนวัตถุที่อยู่ไกลออกไปในเขตหนาวเย็น อาจต้องถูกทบทวนใหม่ หลังทีมนักวิทยาศาสตร์นานาชาติค้นพบหลักฐานที่ซ่อนอยู่ในอุกกาบาตขนาดเล็กจิ๋ว ซึ่งบ่งชี้ว่าการก่อกำเนิดดาวเคราะห์ทั่วทั้งระบบสุริยะอาจเกิดขึ้นพร้อมเพรียงกันอย่างรวดเร็วกว่าที่เคยคาดการณ์ไว้
ทฤษฎีการกำเนิดระบบสุริยะ ที่เป็นที่ยอมรับกันอย่างกว้างขวางระบุว่า ดวงอาทิตย์และดาวเคราะห์ถือกำเนิดขึ้นจากกลุ่มก๊าซและฝุ่นขนาดยักษ์เมื่อประมาณ 4,600 ล้านปีก่อน โดยดาวเคราะห์หินชั้นใน ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก และดาวอังคาร ซึ่งอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์และมีอุณหภูมิสูงกว่า ได้ก่อร่างสร้างตัวขึ้นอย่างรวดเร็ว ในขณะที่วัตถุในระบบสุริยะชั้นนอกซึ่งมีน้ำแข็งเป็นองค์ประกอบหลัก เชื่อกันว่าใช้เวลายาวนานกว่าในการจับตัวและเกิดการแบ่งชั้นภายใน (differentiation) หรือการแยกชั้นของแกนกลาง (core) เนื้อดาว (mantle) และเปลือกดาว (crust)
อย่างไรก็ตาม การศึกษาล่าสุดที่ตีพิมพ์ในวารสาร Communications Earth & Environment ได้ท้าทายแนวคิดนี้ การวิเคราะห์อุกกาบาตหายากที่มีชื่อว่า นอร์ทเวสต์แอฟริกา 12264 (Northwest Africa 12264 หรือ NWA 12264) ซึ่งเป็นหินอวกาศหนักเพียง 50 กรัม ที่พบในทวีปแอฟริกา ได้เปิดเผยข้อมูลที่น่าสนใจ
ทีมวิจัยนำโดย ดร. เบน ไรเดอร์-สโตกส์ (Dr. Ben Rider-Stokes) จากมหาวิทยาลัยเปิดแห่งสหราชอาณาจักร (The Open University) ได้วิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีของอุกกาบาต NWA 12264 พบว่าอัตราส่วนของไอโซโทปโครเมียมและออกซิเจน ชี้ชัดว่ามันมีต้นกำเนิดมาจากระบบสุริยะชั้นนอก ซึ่งเป็นบริเวณที่อยู่เลยแถบดาวเคราะห์น้อย (asteroid belt) ออกไป
สิ่งที่สร้างความประหลาดใจแก่วงการดาราศาสตร์คือ เมื่อทีมวิจัยใช้วิธีการหาอายุจากไอโซโทปของตะกั่วที่มีความแม่นยำสูง พวกเขาพบว่าอุกกาบาตชิ้นนี้มีอายุถึง 4,564 ล้านปี ซึ่งเก่าแก่กว่าที่คาดไว้มาก และมีอายุใกล้เคียงกับอายุของหินบะซอลต์จากดาวเคราะห์ชั้นในที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่เคยพบมา
อุกกาบาต NWA 12264 เป็นหินชนิดดูไนต์ (dunite) ซึ่งโดยทั่วไปจะพบได้ในชั้นเนื้อดาวของดาวเคราะห์ที่ผ่านการแบ่งชั้นแล้ว การค้นพบนี้จึงเป็นหลักฐานสำคัญว่า ดาวเคราะห์ก่อนเกิด (protoplanet) ที่มีขนาดใหญ่พอที่จะมีโครงสร้างภายในแบ่งเป็นชั้นๆ ได้ถือกำเนิดขึ้นในระบบสุริยะชั้นนอกตั้งแต่ช่วงต้นๆ ของประวัติศาสตร์ระบบสุริยะ หรือในเวลาไล่เลี่ยกับการก่อตัวของดาวเคราะห์ชั้นใน
“การค้นพบนี้ช่วยร่นระยะเวลาการก่อตัวของวัตถุที่มีการแบ่งชั้นในระบบสุริยะชั้นนอกให้เร็วขึ้นกว่าที่เคยทราบประมาณ 2 ล้านปี” ทีมวิจัยกล่าวในแถลงการณ์ การค้นพบนี้สนับสนุนแบบจำลองใหม่ๆ ที่ชี้ว่าการก่อตัวของดาวเคราะห์น้อย ซึ่งเป็นวัตถุดิบในการสร้างดาวเคราะห์ เกิดขึ้นพร้อมกันในหลายๆ ระยะห่างจากดวงอาทิตย์
การค้นพบจากอุกกาบาต NWA 12264 ไม่เพียงแต่จะปรับแก้เส้นเวลาการกำเนิดของโลกและดาวเคราะห์เพื่อนบ้าน แต่ยังอาจส่งผลต่อความเข้าใจในการก่อกำเนิดดาวเคราะห์ในระบบดาวฤกษ์อื่นๆ ทั่วทั้งจักรวาล ซึ่งอาจหมายความว่าดาวเคราะห์ที่เอื้อต่อสิ่งมีชีวิตอาจก่อตัวได้รวดเร็วและแพร่หลายกว่าที่นักวิทยาศาสตร์เคยประเมินไว้
ข้อมูลอ้างอิง: Live Science
- When did our solar system’s planets form? Discovery of tiny meteorite may challenge the timeline
