SPHEREx (สเฟียเร็กซ์) ภารกิจใหม่ล่าสุดของ NASA ที่จะสำรวจจักรวาลในมุมมองที่ไม่เคยมีมาก่อน กล้องโทรทรรศน์อวกาศรูปทรงแปลกตาคล้ายโทรโข่งนี้ มีกำหนดปล่อยขึ้นสู่อวกาศในวันพฤหัสบดีที่ 27 กุมภาพันธ์ 2568 จากฐานทัพอวกาศแวนเดนเบิร์กในแคลิฟอร์เนีย
SPHEREx ย่อมาจาก Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer ภารกิจนี้จะทำแผนที่ท้องฟ้าทั้งหมดใน 102 สีของแสงอินฟราเรด เพื่อไขปริศนาการกำเนิดจักรวาล กาแล็กซี และส่วนประกอบสำคัญของสิ่งมีชีวิตในกาแล็กซีของเรา
1. ไขปริศนาปรากฏการณ์ “Inflation”: ในช่วงเวลาเสี้ยววินาทีแรกหลังบิ๊กแบง จักรวาลขยายตัวอย่างรวดเร็ว ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า Inflation เกิดขึ้นเมื่อเกือบ 14,000 ล้านปีก่อน SPHEREx จะทำแผนที่การกระจายตัวของกาแล็กซีมากกว่า 450 ล้านกาแล็กซี เพื่อช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจฟิสิกส์เบื้องหลัง Inflation มากขึ้น
2. วัดแสงรวมจากกาแล็กซี: SPHEREx จะวัดแสงทั้งหมดจากกาแล็กซีต่างๆ รวมถึงกาแล็กซีที่เล็กเกินไป จางเกินไป หรือไกลเกินไปที่กล้องโทรทรรศน์อื่นจะมองเห็น ข้อมูลนี้จะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจแหล่งกำเนิดแสงในจักรวาลได้ครบถ้วนยิ่งขึ้น
3. ค้นหาองค์ประกอบสำคัญของชีวิตในกาแล็กซีทางช้างเผือก: SPHEREx จะค้นหาโมเลกุลของน้ำและคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของสิ่งมีชีวิตในเมฆระหว่างดวงดาว เพื่อทำความเข้าใจการก่อตัวของดาวเคราะห์
4. เสริมความแข็งแกร่งให้กับกล้องโทรทรรศน์อวกาศของ NASA: SPHEREx จะทำงานร่วมกับกล้องโทรทรรศน์อวกาศอื่นๆ เช่น Hubble (ฮับเบิล) และ Webb (เวบบ์) โดย SPHEREx จะทำแผนที่ท้องฟ้าทั้งหมด เพื่อให้กล้องโทรทรรศน์อื่นๆ สามารถศึกษาวัตถุที่น่าสนใจในรายละเอียดได้มากขึ้น
5. สร้างแผนที่ท้องฟ้าแบบสีสัน: SPHEREx จะสร้างแผนที่ท้องฟ้าทั้งหมดในแบบที่ไม่เคยมีมาก่อน โดยใช้เทคนิค Spectroscopy (สเปกโทรสโกปี) เพื่อแยกแสงออกเป็นสีต่างๆ ข้อมูลนี้จะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์สามารถระบุองค์ประกอบทางเคมี วัดปริมาณแสงทั้งหมดที่ปล่อยออกมาจากกาแล็กซี และศึกษาโครงสร้างขนาดใหญ่ของจักรวาลได้
6. การออกแบบรูปทรงกรวย: รูปทรงกรวยของ SPHEREx ช่วยป้องกันความร้อนจากโลกและดวงอาทิตย์ และช่วยให้กล้องโทรทรรศน์เย็นลง โดยไม่ต้องใช้ไฟฟ้าหรือสารหล่อเย็น
SPHEREx ถือเป็นอีกหนึ่งก้าวสำคัญในการสำรวจอวกาศ ที่จะช่วยไขปริศนาความลับของจักรวาล และอาจนำไปสู่การค้นพบครั้งยิ่งใหญ่ ที่จะเปลี่ยนแปลงความเข้าใจของเราเกี่ยวกับโลกและชีวิต ภารกิจนี้เป็นความร่วมมือระหว่างองค์กรและสถาบันวิจัยต่างๆ มากมาย สะท้อนให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของมนุษยชาติในการสำรวจและทำความเข้าใจจักรวาลอันกว้างใหญ่
ข้อมูลอ้างอิง: NASA
– 6 Things to Know About SPHEREx, NASA’s Newest Space Telescope
