ภาพล่าสุดจากความร่วมมือของสองกล้องโทรทรรศน์อวกาศที่ทรงพลังที่สุด เผยให้เห็นรายละเอียดของกระจุกดาวทรงกลมในสองมุมมองที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ช่วยให้นักดาราศาสตร์เข้าใจองค์ประกอบและวิวัฒนาการของดาวฤกษ์ภายในกระจุกดาวได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น
องค์การนาซาได้เผยแพร่ภาพใหม่ของกระจุกดาวทรงกลม เอ็นจีซี 5466 (NGC5466) ซึ่งเป็นผลงานการสังเกตการณ์ร่วมกันระหว่างกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล และกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์ ภาพทั้งสองแสดงให้เห็นความสามารถอันเป็นเอกลักษณ์ของกล้องโทรทรรศน์แต่ละตัวในการสำรวจวัตถุท้องฟ้าเดียวกันผ่านช่วงความยาวคลื่นแสงที่แตกต่างกัน
กระจุกดาวทรงกลม NGC 5466 อยู่ห่างจากโลกประมาณ 52,000 ปีแสง ในกลุ่มดาวคนเลี้ยงสัตว์ เป็นกลุ่มของดาวฤกษ์อายุหลายแสนล้านปีที่โคจรรอบกาแล็กซีทางช้างเผือกของเรา การศึกษากระจุกดาวเหล่านี้เปรียบเสมือนการมองย้อนกลับไปในอดีตของเอกภพยุคแรกเริ่ม
ภาพจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ซึ่งสังเกตการณ์ในย่านแสงที่ตามองเห็น และรังสีอัลตราไวโอเลต เน้นให้เห็นดาวฤกษ์สว่างใจกลางกระจุกดาวได้อย่างชัดเจน ความสามารถของฮับเบิลในการตรวจจับแสงในช่วงคลื่นสั้น ทำให้สามารถแยกแยะดาวฤกษ์ที่มีอุณหภูมิสูงและมีสีน้ำเงินอมขาวออกมาได้
ดาวฤกษ์ที่โดดเด่นในภาพของฮับเบิลคือ ดาวตกขบวนสีน้ำเงิน (blue straggler stars) ซึ่งเป็นดาวฤกษ์ที่ดูเหมือนมีอายุน้อยกว่าและสว่างกว่าดาวดวงอื่นๆ ในกระจุกดาวเดียวกัน นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าดาวเหล่านี้เกิดจากการที่ดาวฤกษ์สองดวงโคจรเข้าใกล้กันจนหลอมรวมกัน หรือเกิดการถ่ายเทมวลระหว่างกัน ทำให้ดาวฤกษ์ได้รับเชื้อเพลิงไฮโดรเจนเพิ่มและกลับมาสว่างไสวอีกครั้งราวกับเป็นดาวเกิดใหม่
ในทางกลับกัน #กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์เวบบ์ ซึ่งมีความสามารถในการตรวจจับแสงอินฟราเรดได้เผยให้เห็นดาวฤกษ์จำนวนมหาศาลที่แตกต่างจากที่ฮับเบิลมองเห็น แสงอินฟราเรดสามารถส่องทะลุผ่านฝุ่นและก๊าซในอวกาศได้ดีกว่า ทำให้เว็บบ์สามารถเปิดเผยให้เห็นดาวฤกษ์ที่มีอุณหภูมิต่ำกว่าและมีอายุมากกว่า ซึ่งรวมถึงดาวฤกษ์ที่อยู่ห่างไกลออกไปในพื้นหลังของภาพ
ภาพจากเว็บบ์แสดงให้เห็นดาวฤกษ์สมาชิกของกระจุกดาว NGC 5466 อย่างหนาแน่น รวมถึงเผยให้เห็นกาแล็กซีอันไกลโพ้นจำนวนมากที่ซ่อนอยู่ในความมืดมิดเบื้องหลัง
การนำข้อมูลจากกล้องโทรทรรศน์ทั้งสองมาประกอบกัน ทำให้นักดาราศาสตร์ได้ภาพที่สมบูรณ์ของประชากรดาวฤกษ์ในกระจุกดาว NGC 5466 ขณะที่ฮับเบิลช่วยระบุตำแหน่งของดาวฤกษ์ที่ร้อนและแปลกประหลาด เว็บบ์ก็ช่วยเติมเต็มภาพด้วยการเปิดเผยดาวฤกษ์ส่วนใหญ่ที่เย็นกว่าและมีอายุมากกว่า
ความร่วมมือระหว่างฮับเบิลและเว็บบ์ในครั้งนี้เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของการทำงานร่วมกันของเทคโนโลยีอวกาศที่แตกต่างกัน เพื่อสร้างความเข้าใจที่ครอบคลุมเกี่ยวกับเอกภพ ข้อมูลที่ได้ไม่เพียงแต่ช่วยไขปริศนาของดาวตกขบวนสีน้ำเงิน แต่ยังช่วยให้นักวิทยาศาสตร์สามารถสร้างแบบจำลองวิวัฒนาการของดาวฤกษ์และพลวัตของกระจุกดาวได้อย่างแม่นยำยิ่งขึ้นต่อไป
ข้อมูลอ้างอิง: NASA, ESA, and C. Lindberg
- NASA’s Hubble and Webb Telescopes Reveal Two Faces of a Star Cluster Duo
