นักดาราศาสตร์ได้ค้นพบการปะทุของหลุมดำ (black hole) ที่สว่างไสวที่สุดเท่าที่เคยมีการบันทึกไว้นับตั้งแต่เหตุการณ์บิกแบง (Big Bang) ซึ่งเป็นการปะทุที่เกิดจากการที่หลุมดำมวลยิ่งยวด กลืนกินดาวฤกษ์ขนาดมหึมา
เหตุการณ์อันน่าตื่นตาตื่นใจนี้เรียกว่า “การฉีกกระชากดาวฤกษ์” (star-shredding spectacle) ซึ่งเป็นการปะทุพลังงานที่รุนแรงอย่างยิ่ง เกิดขึ้นเมื่อดาวฤกษ์โคจรเข้าใกล้หลุมดำมากเกินไป จนถูกแรงโน้มถ่วงมหาศาลของหลุมดำฉีกออกเป็นชิ้นๆ สสารของดาวฤกษ์ที่ถูกฉีกขาดจะพุ่งเข้าสู่หลุมดำ ก่อให้เกิดการปะทุของแสงรังสีเอกซ์ (X-ray) อัลตราไวโอเลต (ultraviolet) และอินฟราเรด (infrared) ที่สว่างเจิดจ้ายาวนานหลายเดือน
นักดาราศาสตร์ได้ใช้ข้อมูลจากกล้องโทรทรรศน์ของนาซา องค์การอวกาศยุโรป (European Space Agency – ESA) และหอดูดาวภาคพื้นดินหลายแห่ง เพื่อศึกษาการปะทุที่หาได้ยากยิ่ง 3 เหตุการณ์ ซึ่งเรียกว่า “สุดยอดปรากฏการณ์ชั่วคราวนิวเคลียร์” (extreme nuclear transients) หนึ่งในนั้นมีชื่อเล่นว่า “บาร์บี” (Barbie) ตามรหัสแคตตาล็อก เหตุการณ์เหล่านี้บ่งชี้ว่าแกนกลางของกาแล็กซีที่สงบนิ่งสามารถกลืนกินดาวฤกษ์ที่มีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์ของเรา 3 ถึง 10 เท่าเป็นระยะเวลานานหลายเดือน
การปะทุแต่ละครั้งปลดปล่อยพลังงานมากกว่าการระเบิดของซูเปอร์โนวา (supernova) ถึง 100 เท่า ทำให้เป็นปรากฏการณ์การระเบิดของจักรวาลที่ทรงพลังที่สุดเท่าที่สังเกตพบได้นับตั้งแต่บิกแบง การค้นพบนี้ไม่เพียงแต่เผยให้เห็นถึงหลุมดำขนาดมหึมาที่ซ่อนอยู่ แต่ยังช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจถึงกระบวนการที่หลุมดำเหล่านี้มีอิทธิพลต่อวิวัฒนาการของกาแล็กซีเจ้าบ้านอีกด้วย
นอกจากนี้ การค้นพบนี้ยังเป็นแนวทางสำหรับการสำรวจในอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับกล้องโทรทรรศน์อวกาศโรมัน (Roman Space Telescope) ที่จะเปิดตัวในปี 2027 ซึ่งจะสามารถตรวจจับการปะทุที่คล้ายกันจากช่วงต้นกำเนิดของจักรวาลเมื่อกว่า 12,000 ล้านปีก่อนได้
เครดิตภาพ: NASA/JPL-Caltech
- Star-Shredding Spectacle: NASA Reveals Brightest Black Hole Blasts Since the Big Bang
