ทีมนักดาราศาสตร์ได้สร้างประวัติศาสตร์ด้วยการบันทึกภาพโดยตรงของ “ดาวเคราะห์ก่อนเกิด” (Protoplanet) ที่กำลังก่อตัวขึ้นภายในจานฝุ่นและแก๊สที่โอบล้อมดาวฤกษ์อันห่างไกล นี่เป็นครั้งแรกที่มีการสังเกตการณ์โดยตรงเช่นนี้ ซึ่งช่วยยืนยันสมมติฐานที่ว่าดาวเคราะห์เหล่านี้คือสิ่งที่กำลังกวาดล้างช่องว่างที่เห็นเป็นวงแหวนว่างเปล่าในจานฝุ่นรอบดาวฤกษ์เหล่านั้น นับเป็นการเปิดหน้าต่างบานใหม่ในการทำความเข้าใจการกำเนิดของระบบสุริยะต่าง ๆ ทั่วทั้งกาแล็กซี
วัตถุท้องฟ้านี้มีชื่อว่า WISPIT 2b จัดเป็นดาวเคราะห์ก่อนเกิด เนื่องจากยังไม่เสร็จสมบูรณ์ในการเป็นดาวเคราะห์เต็มตัว แต่ถึงกระนั้นมันก็มีขนาดมหึมา เป็นดาวเคราะห์แก๊สยักษ์ที่มีมวลประมาณ 5 เท่าของดาวพฤหัสบดี ของเราเลยทีเดียว
สิ่งที่น่าทึ่งคือ WISPIT 2b มีอายุเพียงประมาณ 5 ล้านปี เท่านั้น ซึ่งถือว่าเยาว์วัยมากเมื่อเทียบกับโลกของเราที่มีอายุประมาณ 4,500 ล้านปี และที่สำคัญคือมันอยู่ไม่ไกลจากเรามากนัก เพียงแค่ 437 ปีแสง
ดาวฤกษ์อายุน้อยมักจะถูกล้อมรอบด้วยจานฝุ่นและแก๊ส (Circumstellar Disc) ซึ่งเป็นวัสดุที่เหลือจากการก่อตัวของดาวฤกษ์นั่นเอง และจากวัสดุในจานเหล่านี้เองที่ในที่สุดก็จะรวมตัวกันกลายเป็นดาวเคราะห์ เหมือนกับที่เกิดขึ้นในระบบสุริยะของเรา
นักดาราศาสตร์เคยสังเกตเห็นช่องว่าง (Gaps) หรือส่วนที่โล่งในจานฝุ่นเหล่านี้มานานแล้ว ซึ่งปรากฏให้เห็นเหมือนเป็นวงแหวนมืด พวกเขาตั้งข้อสงสัยว่ามีดาวเคราะห์ที่กำลังเติบโตเป็นผู้รับผิดชอบในการกวาดวัสดุในช่องว่างออกไป โดยการผลักฝุ่นและแก๊สออกไปในขณะที่โคจรไปรอบ ๆ ดาวฤกษ์
การค้นพบ WISPIT 2b ซึ่งถูกสังเกตพบโดยตรงในช่องว่างวงแหวนหนึ่งรอบดาวฤกษ์แม่ชื่อ WISPIT 2 จึงเป็นการพิสูจน์สมมติฐานที่ขาดหลักฐานโดยตรงมาอย่างยาวนาน
การค้นพบนี้เป็นผลมาจากการใช้เทคโนโลยีขั้นสูง คือ
- VLT-SPHERE ของหอสังเกตการณ์ซีกฟ้าใต้แห่งยุโรป (European Southern Observatory – ESO) ในประเทศชิลี ซึ่งเป็นผู้สังเกตเห็นวงแหวนและช่องว่างรอบดาวฤกษ์ WISPIT 2 เป็นครั้งแรก
- ต่อมา ทีมงานใช้ระบบ MagAO-X (Extreme Adaptive Optics System) ที่กล้องโทรทรรศน์มาเจลแลน 2 (Magellan 2 Telescope) ในชิลี ซึ่งเป็นระบบที่ช่วยให้สามารถถ่ายภาพดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะที่มีความคมชัดสูงได้โดยตรง
ทีมนักดาราศาสตร์ได้ศึกษาข้อมูลในแสงไฮโดรเจน-แอลฟา (Hydrogen-alpha light) ซึ่งเป็นแสงที่ปล่อยออกมาเมื่อแก๊สไฮโดรเจนจากจานฝุ่นตกลงสู่ดาวเคราะห์ที่กำลังเติบโต ในแสงนี้ พวกเขาสามารถมองเห็นจุดสว่างเล็ก ๆ ที่อยู่ภายในวงแหวนมืดของจานฝุ่น ซึ่งจุดนั้นก็คือ ดาวเคราะห์ WISPIT 2b นั่นเอง
นอกจากนี้ การสังเกตการณ์ยังเผยให้เห็นจุดสว่างอีกจุดหนึ่งในวงแหวนมืดอีกวงที่อยู่ใกล้ดาวฤกษ์มากขึ้น ซึ่งอาจเป็นดาวเคราะห์ดวงที่สองที่กำลังก่อตัว แต่ยังต้องรอการยืนยันต่อไป
การค้นพบครั้งนี้ไม่เพียงแต่เป็นภาพถ่ายที่น่าทึ่งของ “ดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ (Exoplanet)” ในวัยเยาว์ แต่ยังเป็นหลักฐานสำคัญที่ช่วยให้เราเข้าใจถึงกลไกการสร้างโลกและดาวเคราะห์ต่าง ๆ ทั่วจักรวาลได้อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น
ข้อมูลอ้างอิง: BBC Sky at Night
- This is a real image of an alien world forming around a star.
About the Author
