ในหน้าประวัติศาสตร์อันยาวนานของการสำรวจอวกาศ โครงการ Apollo (อะพอลโล) ขององค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติ (นาซา) ยังคงเป็นตำนานที่ถูกเล่าขานถึง ด้วยเป้าหมายอันยิ่งใหญ่ในการนำมนุษย์ไปลงจอดบนดวงจันทร์ แต่เมื่อพิจารณาถึงลำดับภารกิจ หลายคนอาจสงสัยว่าเหตุใดจึงไม่มีโครงการ Apollo 2 และ 3 ปริศนานี้ซ่อนเรื่องราวเบื้องหลังการพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและความโศกนาฏกรรมที่เปลี่ยนแปลงเส้นทางของโครงการไปตลอดกาล
ในช่วงเริ่มต้นของการพัฒนาโครงการ Apollo นั้น NASA ได้วางแผนการทดสอบยานอวกาศและจรวดหลากหลายรูปแบบก่อนที่จะถึงภารกิจที่มีนักบินอวกาศเดินทางจริง ภารกิจที่ถูกกำหนดให้เป็นเสมือน “Apollo 2” และ “Apollo 3” นั้น แท้จริงแล้วคือเที่ยวบินทดสอบไร้คนขับของยาน Apollo Command and Service Modules (CSM) บนจรวด Saturn IB (แซเทิร์น 1บี) ซึ่งมีชื่อเรียกภายในว่า AS-201 และ AS-202 ตามลำดับ
ภารกิจ AS-201 ได้ถูกปล่อยขึ้นสู่อวกาศเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 1966 โดยเป็นการทดสอบ Suborbital (ซับออร์บิทัล) หรือการบินต่ำกว่าวงโคจรโลกของยาน CSM ผลลัพธ์ที่ได้เป็นที่น่าพอใจ โดยระบบต่างๆ ของยานทำงานได้ตามที่ออกแบบไว้ รวมถึงการทดสอบการกลับเข้าสู่ชั้นบรรยากาศโลก
ต่อมา ภารกิจ AS-202 ได้ถูกส่งขึ้นสู่อวกาศเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม 1966 โดยเป็นการทดสอบ Orbital (ออร์บิทัล) หรือการบินในวงโคจรรอบโลก ยาน CSM ได้ทำการทดสอบการจุดเครื่องยนต์ Service Propulsion System (เอสพีเอส) หลายครั้งในสภาวะไร้น้ำหนัก ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการเดินทางไปยังดวงจันทร์
อย่างไรก็ตาม โชคชะตาได้นำมาซึ่งความสูญเสียอันใหญ่หลวงต่อโครงการ Apollo ในวันที่ 27 มกราคม 1967 ระหว่างการทดสอบบนแท่นปล่อยของภารกิจ Apollo 1 (เดิมมีชื่อเรียกว่า AS-204) เกิดเหตุการณ์ไฟไหม้ร้ายแรงในห้องโดยสารของยาน Command Module คร่าชีวิตนักบินอวกาศผู้กล้าหาญทั้งสามคน ได้แก่ Virgil “Gus” Grissom (เวอร์จิล “กัส” กริสซัม), Edward H. White II (เอ็ดเวิร์ด เอช. ไวท์ ที่สอง), และ Roger B. Chaffee (โรเจอร์ บี. แชฟฟี)
จากโศกนาฏกรรมครั้งนี้ โครงการ Apollo ต้องเผชิญกับการทบทวนและปรับปรุงด้านความปลอดภัยครั้งใหญ่ เพื่อเป็นการรำลึกถึงความเสียสละของนักบินอวกาศทั้งสาม และเพื่อเป็นการเริ่มต้นยุคใหม่ของโครงการด้วยความมุ่งมั่นที่แข็งแกร่งยิ่งขึ้น NASA จึงตัดสินใจที่จะสงวนหมายเลข “1” ไว้สำหรับภารกิจที่น่าเศร้านี้ และเริ่มนับหมายเลขภารกิจที่มีการปล่อยตัวจริงจังครั้งต่อไปด้วย Apollo 4 ซึ่งเป็นการทดสอบการบินครั้งแรกของจรวด Saturn V (แซเทิร์น 5) ในเดือนพฤศจิกายน 1967
ดังนั้น การที่ไม่มีโครงการ Apollo 2 และ 3 อย่างเป็นทางการนั้น ไม่ได้หมายความว่าไม่มีการดำเนินงานใดๆ เกิดขึ้นก่อน Apollo 4 แต่เป็นผลจากการตัดสินใจเชิงสัญลักษณ์ของ NASA เพื่อเป็นการให้เกียรติแก่ผู้เสียชีวิตในภารกิจ Apollo 1 และเพื่อเริ่มต้นการนับภารกิจใหม่ด้วยการทดสอบจรวด Saturn V อันทรงพลัง ซึ่งเป็นก้าวย่างสำคัญสู่ความสำเร็จในการนำมนุษย์ไปเหยียบดวงจันทร์ในที่สุด
ข้อมูลอ้างอิง: NASA
