กล้องเจมส์ เวบบ์ เผยความลับ "ดาวเคราะห์พเนจร" ที่มีแสงออโรราสุดเข้มข้น และเมฆทรายแก้วร้อนระอุ!

นักดาราศาสตร์ตะลึงกับสภาพอากาศสุดขั้วของ SIMP-0136 ดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะที่ไร้ดาวฤกษ์โคจร หรือที่เรียกกันว่า ดาวเคราะห์พเนจร (Rogue Planet) ซึ่งอยู่ห่างจากโลกประมาณ 20 ปีแสง การสังเกตการณ์อย่างแม่นยำด้วยกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์ (JWST) ของ NASA ได้เผยให้เห็นถึงปรากฏการณ์ที่แตกต่างจากโลกและดาวเคราะห์ส่วนใหญ่ในระบบสุริยะของเราอย่างสิ้นเชิง ไม่ว่าจะเป็นแสงออโรรา (Auroras) ที่ร้อนจัดจนทำให้บรรยากาศชั้นบนมีอุณหภูมิสูงขึ้น รวมถึงการค้นพบเมฆปกคลุมทั่วทั้งดวงที่ทำจากทรายซิลิเกตคล้ายเม็ดทรายบนชายหาดโลก

หนึ่งในการค้นพบที่น่าประหลาดใจที่สุดคือบรรยากาศของ SIMP-0136 แสดงลักษณะที่เรียกว่า “อุณหภูมิผกผัน (Thermal Inversion)” ซึ่งหมายความว่า อุณหภูมิของบรรยากาศจะเย็นกว่าใกล้พื้นผิวและจะร้อนขึ้นเมื่อระดับความสูงเพิ่มขึ้น ภาวะนี้ตรงกันข้ามกับบรรยากาศทั่วไปของโลก ที่อุณหภูมิจะอุ่นขึ้นใกล้พื้นผิวและค่อย ๆ ลดลงเมื่อสูงขึ้น

คณะวิจัยได้ระบุว่าตัวการที่ทำให้บรรยากาศชั้นบนของดาวเคราะห์ดวงนี้ร้อนจัดก็คือ แสงออโรรา ที่มีความเข้มข้นสูงนั่นเอง การค้นพบล่าสุดนี้เป็นการไขปริศนาที่การศึกษาเมื่อเดือนมีนาคม 2568 ยังไม่สามารถระบุได้ ซึ่งชี้ให้เห็นว่าออโรรามีบทบาทในการสร้างความแปรปรวนทางเคมีและจุดร้อนในบรรยากาศ รวมถึงภาวะอุณหภูมิผกผันที่พบ

นอกเหนือจากออโรราความร้อนสูงแล้ว SIMP-0136 ยังถูกปกคลุมด้วยเมฆทั่วทั้งดวงอย่างถาวร ซึ่งแตกต่างจากดาวเคราะห์อย่างโลกที่มีช่วงที่เมฆขาดหายไป ที่น่าทึ่งคือ เมฆเหล่านี้ไม่ได้ประกอบด้วยหยดน้ำหรือผลึกน้ำแข็งเหมือนบนโลก แต่กลับประกอบด้วยเมล็ดซิลิเกต (Silicate Grains) ซึ่งเป็นองค์ประกอบหลักของทราย

ดาวเคราะห์พเนจรดวงนี้มีมวลประมาณ 12.7 เท่าของดาวพฤหัสบดี และมีขนาดรัศมีประมาณ 1.2 เท่าของดาวพฤหัสบดี นอกจากนี้ยังมีคาบการหมุนรอบตัวเองที่รวดเร็วมาก เพียง 2.4 ชั่วโมง ทำให้คณะวิจัยสามารถสังเกตการณ์ทุกส่วนของดาวเคราะห์ได้ การศึกษาครั้งนี้ไม่เพียงแต่ให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับดาวเคราะห์พเนจรเท่านั้น แต่ยังช่วยให้นักดาราศาสตร์เข้าใจถึงลักษณะการก่อตัวและวิวัฒนาการของชั้นบรรยากาศดาวเคราะห์อื่น ๆ ได้ดีขึ้น

ดาวเคราะห์พเนจร คือดาวเคราะห์ที่ถูกดีดออกจากระบบดาวฤกษ์ดั้งเดิมของตัวเอง หรืออาจเป็นดาวแคระน้ำตาลย่อย (Sub-brown dwarf stars) จึงไม่มีดาวฤกษ์ให้โคจร แม้จะถูกค้นพบมาตั้งแต่ปี 2543 แต่ยังคงเป็นเป้าหมายความสนใจหลักของนักดาราศาสตร์ทั่วโลก ปัจจุบันคาดการณ์ว่าอาจมีดาวเคราะห์พเนจรอยู่ระหว่างหลักพันล้านถึงล้านล้านดวงในกาแล็กซีทางช้างเผือกของเรา

อย่างไรก็ตาม นักดาราศาสตร์ยืนยันว่า โอกาสที่ดาวเคราะห์พเนจรจะเข้ามาในระบบสุริยะของเราจนเป็นภัยคุกคามต่อสิ่งมีชีวิตบนโลกนั้นมีน้อยมาก ในอนาคตกล้องโทรทรรศน์อวกาศแนนซี เกรซ โรมัน (Nancy Grace Roman Space Telescope) ซึ่งมีกำหนดการปล่อยในปี 2570 จะเข้ามาช่วยคัดกรองและระบุจำนวนดาวเคราะห์พเนจรเหล่านี้ให้แม่นยำยิ่งขึ้น

ข้อมูลอ้างอิง: Universe Today