กล้องเจมส์ เว็บบ์ ตรวจจับฟอสฟีนบนดาวแคระน้ำตาล พบโมเลกุลแห่งชีวิตที่ไม่คาดคิด!

กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เว็บบ์ (James Webb Space Telescope) ได้สร้างประวัติศาสตร์การค้นพบทางดาราศาสตร์อีกครั้ง โดยล่าสุดสามารถตรวจจับโมเลกุล “ฟอสฟีน” (Phosphine) ได้ในชั้นบรรยากาศของดาวแคระน้ำตาล มีชื่อว่า Wolf 1130C ซึ่งเป็นวัตถุอวกาศที่เปรียบเสมือน “ดาวฤกษ์ที่ล้มเหลว” การค้นพบนี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะฟอสฟีนเคยถูกเสนอว่าเป็นหนึ่งในร่องรอยที่อาจบ่งชี้ถึงสิ่งมีชีวิต แต่การปรากฏตัวของมันบนดาวแคระน้ำตาลเย็นเช่นนี้ ชี้ให้เห็นว่าธรรมชาติอาจมีวิธีสร้างโมเลกุลนี้ขึ้นมาได้โดยไม่จำเป็นต้องเกี่ยวข้องกับกระบวนการทางชีวภาพเสมอไป

ดาวแคระน้ำตาลคืออะไร?

ก่อนจะไปไกลกว่านี้ เรามาทำความรู้จักกับ “ดาวแคระน้ำตาล” (Brown Dwarf) กันก่อน ลองจินตนาการถึงวัตถุในอวกาศที่มีมวลมากกว่าดาวเคราะห์ที่ใหญ่ที่สุดอย่างดาวพฤหัสบดี แต่ก็ยังมีมวลไม่มากพอที่จะจุดปฏิกิริยานิวเคลียร์ฟิวชันที่ใจกลางได้เหมือนกับดวงอาทิตย์ของเรา ด้วยเหตุนี้ มันจึงไม่สามารถส่องสว่างเจิดจ้าได้เหมือนดาวฤกษ์ทั่วไป นักดาราศาสตร์จึงมักเรียกมันว่า “ดาวฤกษ์ที่ล้มเหลว” (Failed Star)

ฟอสฟีน กลายเป็นหัวข้อที่น่าสนใจในวงการวิทยาศาสตร์นับตั้งแต่มีรายงานการค้นพบในชั้นบรรยากาศของดาวศุกร์เมื่อปี ค.ศ. 2020 เหตุผลที่น่าตื่นเต้นก็เพราะว่าบนโลกของเรานั้น โมเลกุลฟอสฟีนมักจะมีความเกี่ยวข้องกับกระบวนการทางชีวภาพ เช่น จุลินทรีย์ที่ไม่ต้องการออกซิเจนในการดำรงชีวิต การค้นพบดังกล่าวจึงจุดประกายความหวังและความสงสัยเกี่ยวกับการมีอยู่ของสิ่งมีชีวิตนอกโลก

อย่างไรก็ตาม การค้นพบฟอสฟีนบนดาวแคระน้ำตาล Wolf 1130C โดยกล้องเจมส์ เว็บบ์ ชี้ให้เห็นอีกแง่มุมหนึ่ง ดาวแคระน้ำตาลเป็นสถานที่ที่มีสภาพแวดล้อมแตกต่างจากโลกอย่างสุดขั้ว การมีฟอสฟีนในที่แห่งนี้จึงเป็นหลักฐานสำคัญที่บ่งชี้ว่า โมเลกุลนี้สามารถก่อตัวขึ้นได้เองตามธรรมชาติผ่านกระบวนการทางเคมีในสภาพแวดล้อมที่รุนแรง เช่นเดียวกับที่เคยพบในดาวเคราะห์แก๊สยักษ์อย่างดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์

แม้ว่าฟอสฟีนอาจไม่ได้เป็น “ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพ” (Biosignature) ที่ชัดเจนเสมอไป แต่มันก็ได้เปิดประตูบานใหม่ให้นักวิทยาศาสตร์ได้ศึกษาเคมีในชั้นบรรยากาศของวัตถุแปลกประหลาดนอกระบบสุริยะของเราได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น การค้นพบจากกล้องเจมส์ เว็บบ์ ครั้งนี้ได้เพิ่มข้อมูลชิ้นสำคัญลงในจิ๊กซอว์แห่งการทำความเข้าใจจักรวาล และยังคงย้ำเตือนว่าเรายังมีอะไรอีกมากมายที่ต้องเรียนรู้เกี่ยวกับเคมีของโลกใบอื่น

ข้อมูลอ้างอิง: Earth Sky