NGC 253 หรือที่รู้จักกันในชื่อ “กาแล็กซีช่างแกะสลัก” (Sculptor Galaxy) เป็นหนึ่งในกาแล็กซีชนิดก้นหอยที่สว่างที่สุดและเต็มไปด้วยฝุ่นมากที่สุดแห่งหนึ่งเท่าที่มองเห็นได้จากโลก กาแล็กซีแห่งนี้ตั้งอยู่ในกลุ่มดาวช่างแกะสลัก (Constellation Sculptor) บริเวณซีกฟ้าใต้ ห่างจากโลกของเราออกไป 10 ล้านปีแสง ไม่เพียงแต่สวยงามเท่านั้น แต่ยังเป็น กาแล็กซีแบบดาวฤกษ์ระเบิด (Starburst galaxy) ที่กำลังสร้างดาวฤกษ์ใหม่ในอัตราที่สูงเป็นพิเศษ
กาแล็กซีอันงดงามแห่งนี้ถูกค้นพบในปี ค.ศ. 1783 โดย แคโรไลน์ เฮอร์เชล (Caroline Herschel) นักคณิตศาสตร์และนักดาราศาสตร์หญิง ด้วยความสว่างของมัน ผู้คนจึงมักเรียกมันว่า “กาแล็กซีเหรียญเงิน” (Silver Coin Galaxy) เมื่อมองผ่านกล้องโทรทรรศน์ขนาดเล็ก
NGC 253 มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 70,000 ปีแสง ซึ่งเล็กกว่ากาแล็กซีทางช้างเผือกของเราเล็กน้อย และถือเป็นสมาชิกที่ใหญ่ที่สุดของ “กระจุกกาแล็กซีช่างแกะสลัก” (Sculptor Group of Galaxies) ซึ่งเป็นกระจุกกาแล็กซีที่อยู่ใกล้เคียงกับ “กลุ่มกาแล็กซีท้องถิ่น” (Local Group) ซึ่งเป็นบ้านของกาแล็กซีทางช้างเผือกของเรา มากที่สุด
ภาพถ่ายล่าสุดนี้เผยให้เห็นรายละเอียดอันน่าทึ่งของ NGC 253 เราจะเห็นแนวฝุ่นทึบแสงที่บิดตัวเป็นเกลียวไปตามแขนของกาแล็กซี และยังมีเส้นสายของฝุ่นที่ดูเหมือนกำลังพวยพุ่งออกมาจากจานกาแล็กซี (galactic disk) ในม่านฝุ่นอันหนาทึบนี้เองที่เต็มไปด้วยกระจุกดาวอายุน้อยสุกสว่าง และบริเวณก่อกำเนิดดาวฤกษ์
ปริมาณฝุ่นมหาศาลนี้คือเชื้อเพลิงชั้นดีสำหรับการก่อกำเนิดดาวฤกษ์ใหม่ในอัตราที่สูงมาก หรือที่นักดาราศาสตร์เรียกว่า “การระเบิดดาว” (starburst) ทำให้กาแล็กซีแห่งนี้ถูกจัดอยู่ในประเภทกาแล็กซีระเบิดดาวนั่นเอง
นอกเหนือจากความงามและการสร้างดาวฤกษ์อย่างบ้าคลั่งแล้ว NGC 253 ยังเป็นที่รู้จักในฐานะแหล่งกำเนิดรังสีพลังงานสูงที่รุนแรง นักดาราศาสตร์ตรวจพบทั้งรังสีเอกซ์ (X-rays) และรังสีแกมมา (gamma rays) พลังงานสูงถูกปล่อยออกมาจากกาแล็กซีนี้ ซึ่งสันนิษฐานว่าพลังงานมหาศาลดังกล่าวน่าจะเกี่ยวข้องกับหลุมดำที่ซ่อนตัวอยู่ใกล้ศูนย์กลางของกาแล็กซีแห่งนี้
เครดิตภาพ: Adam Block
