ในปี ค.ศ. 2019 ยานอวกาศ Beresheet ของอิสราเอล ประสบอุบัติเหตุตกบนดวงจันทร์ระหว่างภารกิจสำรวจ นอกจากความเสียหายที่เกิดขึ้น ยังมีสิ่งมีชีวิตขนาดจิ๋วจำนวนมากที่ถูกปล่อยลงสู่พื้นผิวดวงจันทร์โดยไม่ตั้งใจ สิ่งมีชีวิตเหล่านั้นคือ “หมีน้ำ” (Tardigrades) สัตว์ที่ขึ้นชื่อว่ามีความทรหดอดทนมากที่สุดชนิดหนึ่งในโลก
เดิมทีหมีน้ำเหล่านี้ไม่ได้ถูกวางแผนให้อยู่บนยาน Beresheet ในตอนแรก แต่พวกมันเป็นส่วนหนึ่งของ “ห้องสมุดดวงจันทร์” ซึ่งเป็นแคปซูลเวลาที่บรรจุข้อมูลเกี่ยวกับอารยธรรมมนุษย์และ DNA ของมนุษย์ รวมถึงตัวอย่างสิ่งมีชีวิตอื่นๆ เช่น พืชและจุลินทรีย์ จุดประสงค์ของโครงการนี้ คือการเก็บรักษาความรู้และความหลากหลายทางชีวภาพของโลกไว้ เผื่อในกรณีที่เกิดภัยพิบัติครั้งใหญ่บนโลก
หมีน้ำมีขนาดเล็กมากจนแทบมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่กลับมีชีวิตอยู่รอดได้ในสภาวะที่สิ่งมีชีวิตอื่นไม่อาจทนทาน ไม่ว่าจะเป็นอุณหภูมิที่สูงหรือต่ำสุดขั้ว ความกดอากาศมหาศาล รังสีอันตราย หรือแม้กระทั่งสภาวะสุญญากาศในอวกาศ หมีน้ำสามารถเข้าสู่ภาวะ “cryptobiosis” ซึ่งเป็นภาวะคล้ายการจำศีล ช่วยให้พวกมันหยุดการทำงานของร่างกายและมีชีวิตอยู่รอดได้นานหลายปี
การที่หมีน้ำถูกปล่อยลงสู่ดวงจันทร์สร้างความกังวลให้กับนักวิทยาศาสตร์ เนื่องจากอาจส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมบนดวงจันทร์ที่ยังคงบริสุทธิ์อยู่ อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญส่วนใหญ่เชื่อว่า โอกาสที่หมีน้ำจะอยู่รอดและแพร่พันธุ์บนดวงจันทร์นั้นมีน้อยมาก เนื่องจากสภาพแวดล้อมที่โหดร้ายและไม่มีแหล่งน้ำ
ในปัจจุบัน ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่าหมีน้ำยังมีชีวิตอยู่บนดวงจันทร์ แม้จะมีความเป็นไปได้ว่าพวกมันอาจรอดชีวิตจากการตกกระแทกและเข้าสู่ภาวะ cryptobiosis แต่การที่จะฟื้นคืนชีพและดำรงชีวิตอยู่ได้บนดวงจันทร์นั้นเป็นเรื่องที่ยากมาก เพราะดวงจันทร์มีสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวยต่อสิ่งมีชีวิตอย่างมาก อุณหภูมิที่ผันผวนสูง รังสีคอสมิก และสภาวะสุญญากาศ ล้วนเป็นอุปสรรคต่อการอยู่รอดของหมีน้ำ
แม้เหตุการณ์นี้จะเป็นอุบัติเหตุ แต่ก็เปิดโอกาสให้นักวิทยาศาสตร์ศึกษาความสามารถในการอยู่รอดของสิ่งมีชีวิตในสภาวะสุดขั้ว ซึ่งอาจเป็นประโยชน์ต่อการสำรวจอวกาศในอนาคต หากในอนาคตมีภารกิจสำรวจที่สามารถตรวจสอบพื้นที่ตกของยาน Beresheet และพบหมีน้ำที่ยังมีชีวิตอยู่ ก็จะเป็นการค้นพบครั้งสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงความสามารถในการปรับตัวของสิ่งมีชีวิต และอาจเป็นหลักฐานสำคัญที่บ่งชี้ว่า สิ่งมีชีวิตสามารถดำรงอยู่ได้ในสภาพแวดล้อมที่ต่างจากโลกอย่างสิ้นเชิง
ข้อมูลอ้างอิง : Wired
A Crashed Israeli Lunar Lander Spilled Tardigrades on the Moon.
About the Author
