โครงการอะพอลโล (Apollo Program) เป็นโครงการอวกาศของสหรัฐอเมริกาที่มีเป้าหมายอันยิ่งใหญ่คือการส่งมนุษย์ไปลงจอดบนดวงจันทร์อย่างปลอดภัยและเดินทางกลับสู่โลก โครงการนี้ประสบความสำเร็จอย่างงดงามในการส่งนักบินอวกาศชุดแรกไปเหยียบพื้นผิวดวงจันทร์ในภารกิจอะพอลโล 11 (Apollo 11) ในปี พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) หลังจากนั้น องค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติ หรือ นาซา (National Aeronautics and Space Administration: NASA) ยังคงสานต่อโครงการอะพอลโล โดยมีภารกิจที่มุ่งเน้นไปที่การสำรวจพื้นผิวดวงจันทร์อย่างละเอียดมากยิ่งขึ้น
อะพอลโล 13 (Apollo 13) ถูกกำหนดให้เป็นภารกิจที่สามที่จะนำนักบินอวกาศไปลงจอดบนดวงจันทร์ โดยมีลูกเรือ 3 คน ได้แก่
- เจมส์ เอ. เลิฟเวลล์ จูเนียร์ (James A. Lovell Jr.) ผู้บัญชาการ (Commander) นักบินอวกาศมากประสบการณ์ที่เคยเข้าร่วมภารกิจอะพอลโล 8 (Apollo 8) และอะพอลโล 11 มาแล้ว
- เฟรด เฮส์ (Fred Haise) นักบินยานลงจอดบนดวงจันทร์ (Lunar Module Pilot) นี่เป็นเที่ยวบินอวกาศครั้งแรกของเขา
- แจ็ก สไวเกิร์ต (Jack Swigert) นักบินยานบังคับการ (Command Module Pilot) เขาเข้ามาปฏิบัติหน้าที่แทนที่ เคน แมตติงลี (Ken Mattingly) ในนาทีสุดท้าย เนื่องจากแมตติงลีสัมผัสโรคหัดเยอรมัน
ยานอวกาศอะพอลโล 13 ประกอบด้วยสองส่วนหลัก ได้แก่
- ยานบังคับการและบริการ “โอดีสซี” (Command and Service Module: CSM Odyssey) ซึ่งเป็นส่วนที่นักบินอวกาศจะใช้ในการเดินทางจากโลกไปยังวงโคจรของดวงจันทร์ และเดินทางกลับสู่โลก
- ยานลงจอดบนดวงจันทร์ “อควอเรียส” (Lunar Module: LM Aquarius) ซึ่งเป็นยานที่จะนำนักบินสองคนลงไปสำรวจพื้นผิวดวงจันทร์
การเดินทางที่ไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ
อะพอลโล 13 ออกเดินทางจากโลกเมื่อวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) ทุกอย่างดูเหมือนจะดำเนินไปด้วยดีในช่วงสองวันแรกของการเดินทาง จนกระทั่งเกิดเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝันขึ้นในวันที่ 13 เมษายน ขณะที่ยานอวกาศอยู่ห่างจากโลกไปประมาณ 321,860 กิโลเมตร นักบินอวกาศได้ยินเสียงดังสนั่นและสัญญาณเตือนภัยต่างๆ ก็ดังขึ้น
จากการตรวจสอบพบว่า ถังออกซิเจนถังที่สองในโมดูลบริการ (Service Module) ได้เกิดการระเบิด ส่งผลให้ระบบไฟฟ้าและระบบสนับสนุนชีวิตหลักของยานโอดีสซีเสียหายอย่างรุนแรง สถานการณ์ในยานอวกาศเลวร้ายลงอย่างรวดเร็ว อุณหภูมิลดต่ำลง ปริมาณออกซิเจนสำรองเหลือน้อย และไม่มีพลังงานไฟฟ้าเพียงพอสำหรับการเดินทางกลับโลก
การเอาชีวิตรอดด้วยสติปัญญาและทีมเวิร์ก
เมื่อเผชิญกับสถานการณ์ที่ดูเหมือนสิ้นหวัง นักบินอวกาศและทีมควบคุมภารกิจภาคพื้นดินที่ศูนย์อวกาศจอห์นสัน (Johnson Space Center) ในฮิวสตัน รัฐเท็กซัส ได้แสดงให้เห็นถึงความสามารถในการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าและความมุ่งมั่นที่ไม่ย่อท้อ พวกเขาต้องทำงานแข่งกับเวลาเพื่อหาทางนำยานอวกาศที่เสียหายกลับสู่โลกอย่างปลอดภัย
เนื่องจากยานโอดีสซีได้รับความเสียหายอย่างหนัก นักบินอวกาศจึงต้องย้ายเข้าไปอยู่ในยานลงจอดบนดวงจันทร์ “อควอเรียส” ซึ่งถูกออกแบบมาสำหรับภารกิจระยะสั้นบนพื้นผิวดวงจันทร์เท่านั้น พวกเขาต้องประหยัดพลังงาน น้ำ และออกซิเจนอย่างที่สุด ทีมควบคุมภารกิจภาคพื้นดินได้ทำงานอย่างหนักเพื่อคิดค้นขั้นตอนและวิธีการแก้ไขปัญหาต่างๆ โดยใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดบนยานอควอเรียส
หนึ่งในความท้าทายที่สำคัญคือการสร้างระบบกำจัดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (Carbon Dioxide) ที่ผลิตโดยนักบินอวกาศ เนื่องจากระบบเดิมในยานโอดีสซีใช้งานไม่ได้ ทีมภาคพื้นดินได้คิดค้นวิธีการนำวัสดุที่มีอยู่บนยานอควอเรียส เช่น ท่อกระดาษแข็ง ถุงพลาสติก และเทปกาว มาประกอบเป็นอุปกรณ์กรองก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ชั่วคราว ซึ่งนักบินอวกาศก็สามารถสร้างและใช้งานได้จริง
การกลับสู่โลกอย่างปลอดภัย
หลังจากช่วงเวลาที่ตึงเครียดและเต็มไปด้วยความไม่แน่นอนเป็นเวลาหลายวัน ยานอะพอลโล 13 ก็สามารถเดินทางกลับเข้าสู่วงโคจรของโลกได้สำเร็จ ในวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) ยานบังคับการ “โอดีสซี” ซึ่งถูกนำมาใช้ในช่วงสุดท้ายของการเดินทาง ได้ร่อนลงสู่มหาสมุทรแปซิฟิกอย่างปลอดภัย ท่ามกลางความโล่งใจของคนทั้งโลก
ภารกิจอะพอลโล 13 แม้จะไม่สามารถลงจอดบนดวงจันทร์ได้ตามแผน แต่ก็ได้รับการยกย่องว่าเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของความสามารถในการฟื้นตัว นวัตกรรม และความร่วมมือของมนุษย์ เหตุการณ์ครั้งนี้ได้แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการฝึกฝนอย่างเข้มงวด การทำงานเป็นทีม และความสามารถในการคิดแก้ไขปัญหาในสถานการณ์ที่กดดัน
บทเรียนจากอะพอลโล 13
โครงการอะพอลโล 13 ได้ทิ้งบทเรียนอันมีค่าไว้มากมาย ไม่เพียงแต่ในด้านวิศวกรรมอวกาศและการปฏิบัติภารกิจเท่านั้น แต่ยังรวมถึงด้านจิตวิทยาและการบริหารจัดการในภาวะวิกฤตอีกด้วย ความสำเร็จในการนำนักบินอวกาศกลับสู่โลกอย่างปลอดภัยได้สร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้คนทั่วโลก และยังคงเป็นกรณีศึกษาที่สำคัญในการฝึกอบรมนักบินอวกาศและบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับภารกิจอวกาศในปัจจุบัน
แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
