แนวคิดการ “เทอร์ราฟอร์ม” (Terraforming) ดาวอังคาร หรือการปรับเปลี่ยนสภาพภูมิอากาศของดาวอังคารให้สามารถรองรับสิ่งมีชีวิตได้ กำลังได้รับความสนใจอย่างจริงจังจากนักวิทยาศาสตร์ โดยมีการนำเสนอถึงประโยชน์มหาศาลและความเป็นไปได้ในการดำเนินการจริง
การเทอร์ราฟอร์มดาวอังคารอาจเป็นก้าวสำคัญในการสร้างฐานสำหรับสำรวจอวกาศในอนาคต และยังอาจช่วยเสนอทางออกสำหรับปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและความยั่งยืนบนโลกของเราด้วย อย่างไรก็ตาม ประเด็นทางจริยธรรมก็ถูกหยิบยกขึ้นมาพิจารณาเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการทำลายหลักฐานของสิ่งมีชีวิตโบราณที่อาจมีอยู่บนดาวอังคาร และการเปลี่ยนแปลงดาวเคราะห์อย่างถาวร
นักวิทยาศาสตร์ได้เสนอแนวทางที่เป็นไปได้สำหรับการเทอร์ราฟอร์มดาวอังคารออกเป็น 3 ระยะหลัก
ระยะที่หนึ่ง ปรับสภาพภูมิอากาศเริ่มต้น
ขั้นแรกคือการใช้เทคนิคทางวิศวกรรมภูมิอากาศแบบไร้สิ่งมีชีวิต (abiotic climate engineering) เพื่อเพิ่มอุณหภูมิพื้นผิวของดาวอังคารให้สูงขึ้น ทำให้สภาพแวดล้อมเริ่มเอื้ออำนวยต่อการเปลี่ยนแปลงในขั้นต่อไป
ระยะที่สอง จุลินทรีย์ผู้บุกเบิก
จากนั้น จะมีการนำจุลินทรีย์ที่สามารถอยู่รอดได้ในสภาพแวดล้อมสุดขั้ว (extremophile microbes) เข้าไปในดาวอังคาร ซึ่งจุลินทรีย์เหล่านี้จะทำหน้าที่ผลิตออกซิเจนและสารอินทรีย์ที่จำเป็นต่อการพัฒนาของสิ่งมีชีวิตที่ซับซ้อนขึ้น
ระยะที่สาม สร้างระบบนิเวศที่สมบูรณ์
สุดท้าย คือการสร้างระบบชีวภาพที่ซับซ้อนและหลากหลายมากขึ้น เพื่อสนับสนุนพืชขั้นสูง และในท้ายที่สุดอาจนำไปสู่สภาพแวดล้อมที่มนุษย์สามารถหายใจได้อย่างอิสระโดยไม่ต้องอาศัยอุปกรณ์ช่วย
ผลการศึกษาใหม่นี้ได้รับการตีพิมพ์เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2568 ในวารสาร Nature Astronomy ได้จุดประเด็นถกเถียงที่สำคัญเกี่ยวกับประเด็นทางจริยธรรมที่ซับซ้อน ซึ่งต้องพิจารณาอย่างรอบคอบหากมนุษย์จะดำเนินการปรับสภาพดาวอังคารให้คล้ายโลก การศึกษานี้ได้วางแผนงานเบื้องต้นเพื่อก้าวไปข้างหน้า โดยดำเนินการหลายด้านไปพร้อมกัน ทั้งในเชิงทฤษฎีและการทดลอง เพื่อให้เข้าใจถึงผลประโยชน์อย่างถ่องแท้ การวิเคราะห์นี้ต้องอาศัยข้อมูลจากหลากหลายสาขา เช่น ฟิสิกส์ เคมี วัสดุศาสตร์ และชีววิทยา
นักวิทยาศาสตร์ชี้ว่า การศึกษาดาวอังคารอย่างต่อเนื่องเป็นสิ่งจำเป็น โดยเฉพาะผ่านภารกิจสำคัญอย่างโครงการนำตัวอย่างจากดาวอังคารกลับมายังโลก (Mars Sample Return) เพื่อวิเคราะห์องค์ประกอบและค้นหาร่องรอยของสิ่งมีชีวิต นอกจากนี้ ควรมีการทดลองขนาดเล็กบนพื้นผิวดาวอังคารในภารกิจที่กำลังจะมาถึง เช่น การทำให้บริเวณเฉพาะที่อบอุ่นขึ้น และที่สำคัญคือต้องมีการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่อง แม้ว่าการปรับสภาพดาวอังคารอย่างสมบูรณ์อาจต้องใช้เวลาหลายชั่วอายุคน แต่การตัดสินใจและดำเนินการทางวิทยาศาสตร์อย่างจริงจังตั้งแต่วันนี้ คือก้าวแรกที่จะเปลี่ยนจินตนาการให้กลายเป็นความจริง ซึ่งจะนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงครั้งยิ่งใหญ่ของโลกเรา
ข้อมูลอ้างอิง: Live Science
- Turning the Red Planet green? It’s time to take terraforming Mars seriously, scientists say
About the Author
