Skylab 4 (สกายแล็บ 4) เป็นภารกิจที่มีลูกเรือปฏิบัติงานเป็นครั้งที่สามและครั้งสุดท้ายของสถานีอวกาศ Skylab (สกายแล็บ) ซึ่งเป็นสถานีอวกาศแห่งแรกของสหรัฐอเมริกา ภารกิจนี้เริ่มต้นขึ้นเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) โดยนำนักบินอวกาศ 3 คน ได้แก่ เจอรัลด์ พี. คาร์ (Gerald P. Carr) ผู้บัญชาการ, เอ็ดเวิร์ด จี. กิบสัน (Edward G. Gibson) นักบินวิทยาศาสตร์ และวิลเลียม อาร์. โพก (William R. Pogue) นักบิน ขึ้นสู่ห้วงอวกาศด้วยจรวด Saturn IB (แซทเทิร์น วันบี) จากศูนย์อวกาศเคนเนดี (Kennedy Space Center) รัฐฟลอริดา
ภารกิจ Skylab 4 มีระยะเวลาปฏิบัติงานยาวนานเป็นประวัติการณ์ถึง 84 วัน 1 ชั่วโมง 16 นาที ทำให้นักบินอวกาศทั้งสามสร้างสถิติใหม่สำหรับการอยู่ในอวกาศที่ยาวนานที่สุดในขณะนั้น พวกเขาโคจรรอบโลก 1,214 รอบ และเดินทางเป็นระยะทางกว่า 55.5 ล้านกิโลเมตร (34.5 ล้านไมล์) ก่อนที่จะกลับสู่โลกอย่างปลอดภัยเมื่อวันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974)
วัตถุประสงค์หลักของภารกิจ Skylab 4
- การศึกษาทางการแพทย์: ทำการทดลองอย่างละเอียดเพื่อศึกษาผลกระทบของการอยู่ในอวกาศเป็นเวลานานต่อร่างกายมนุษย์ ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการวางแผนภารกิจอวกาศระยะยาวในอนาคต
- การสังเกตการณ์ดวงอาทิตย์: ใช้กล้องโทรทรรศน์ Apollo Telescope Mount (ATM) (อะพอลโล เทเลสโคป เมาท์) บนสถานี Skylab เพื่อสังเกตการณ์ดวงอาทิตย์ในหลากหลายช่วงคลื่นความถี่ ซึ่งให้ข้อมูลที่ไม่เคยมีมาก่อนเกี่ยวกับปรากฏการณ์ต่างๆ บนดวงอาทิตย์ เช่น การเกิดเปลวสุริยะ (solar flare)
- การสำรวจทรัพยากรโลก: ใช้เครื่องมือและกล้องถ่ายภาพต่างๆ เพื่อศึกษาพื้นผิวโลก บรรยากาศ และมหาสมุทร ซึ่งมีประโยชน์ในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ การเกษตร และการพยากรณ์อากาศ
- การสังเกตการณ์ดาวหางโคฮูเทก: ในช่วงภารกิจ Skylab 4 มีการค้นพบดาวหางดวงใหม่ชื่อว่า ดาวหางโคฮูเทก (Comet Kohoutek) นักบินอวกาศได้ทำการสังเกตการณ์และถ่ายภาพดาวหางดวงนี้อย่างละเอียด ซึ่งเป็นโอกาสสำคัญในการศึกษาวัตถุท้องฟ้าชนิดนี้
- การทดลองทางวิทยาศาสตร์อื่นๆ: นอกจากนี้ ยังมีการทดลองอื่นๆ อีกมากมายในหลากหลายสาขา เช่น วัสดุศาสตร์ กลศาสตร์ของไหล และการเจริญเติบโตของพืชในสภาพไร้น้ำหนัก
ความสำเร็จที่โดดเด่นของ Skylab 4
- การปฏิบัติงานในอวกาศที่ยาวนานที่สุดในขณะนั้น: สร้างสถิติใหม่และแสดงให้เห็นว่ามนุษย์สามารถอยู่ในอวกาศได้เป็นเวลานานโดยมีสุขภาพที่ดี
- การสังเกตการณ์ดวงอาทิตย์อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน: ข้อมูลที่ได้จาก ATM มีคุณค่าอย่างยิ่งต่อความเข้าใจของเราเกี่ยวกับดวงอาทิตย์
- การศึกษาดาวหางโคฮูเทก: ให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับองค์ประกอบและพฤติกรรมของดาวหาง
- การเดินในอวกาศ (Extra-Vehicular Activities – EVAs): นักบินอวกาศได้ปฏิบัติภารกิจเดินในอวกาศรวม 4 ครั้ง เป็นเวลารวม 22 ชั่วโมง 13 นาที ซึ่งรวมถึงการซ่อมแซมอุปกรณ์ ติดตั้งการทดลอง และเก็บฟิล์มจากกล้องภายนอกสถานี
ภารกิจ Skylab 4 ถือเป็นบทสรุปที่ประสบความสำเร็จของโครงการ Skylab ซึ่งได้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของสถานีอวกาศในการเป็นห้องปฏิบัติการวิจัยและที่อยู่อาศัยในอวกาศ แม้ว่า Skylab จะตกลงสู่ชั้นบรรยากาศโลกในปี พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979) แต่ข้อมูลและความรู้ที่ได้จากภารกิจต่างๆ รวมถึง Skylab 4 ได้เป็นรากฐานสำคัญสำหรับการพัฒนาสถานีอวกาศนานาชาติ (International Space Station – ISS) และภารกิจสำรวจอวกาศอื่นๆ ในอนาคต
ข้อมูลอ้างอิง: NASA – Skylab
