พบหลักฐานแรกของรูปแบบสภาพอากาศบนดาวเคราะห์นอกระบบ

ภาพจำลองด้วยคอมพิวเตอร์แสดงให้เห็นถึงดาวเคราะห์นอกระบบ WASP 121-b หรือที่รู้จักกันในชื่อ ไทลอส (Tylos) ปรากฏเด่นชัดอยู่ทางด้านขวาของภาพ มีลักษณะเป็นแถบสีแดง เหลือง และส้ม ด้านหลังดาวเคราะห์เป็นดาวฤกษ์ขนาดใหญ่ที่มีขนาดใกล้เคียงกับดาวเคราะห์นอกระบบ อยู่ห่างจากโลกของเราไปประมาณ 858 ปีแสง รูปลักษณ์ของดาวเคราะห์นอกระบบนี้อ้างอิงจากข้อมูลที่ได้จากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล (Hubble Space Telescope) โดยทีมงานนักวิทยาศาสตร์ได้รายงานการตรวจพบโลหะหนัก เช่น แมกนีเซียม (magnesium) และเหล็ก (iron) ที่กำลังหลุดออกจากชั้นบรรยากาศด้านบนของดาวเคราะห์นอกระบบประเภทดาวพฤหัสบดีร้อนยวดยิ่ง (ultra-hot Jupiter exoplanet) โดยใช้ข้อมูลจากการสังเกตการณ์ของฮับเบิล ซึ่งถือเป็นการตรวจจับลักษณะดังกล่าวเป็นครั้งแรก

ดาวเคราะห์นอกระบบดวงนี้โคจรเข้าใกล้ดาวฤกษ์แม่ของมันในระยะที่อันตราย ประมาณ 2.6% ของระยะห่างระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ทำให้มันอยู่ในภาวะใกล้ถูกแรงไทดัล (tidal forces) อันทรงพลังของดาวฤกษ์แม่ฉีกกระชากออกจากกัน แรงโน้มถ่วงอันมหาศาลนี้ได้เปลี่ยนแปลงรูปร่างของดาวเคราะห์ไปแล้ว

ทีมนักดาราศาสตร์นานาชาติได้รวบรวมและประมวลผลข้อมูลจากการสังเกตการณ์ดาวเคราะห์นอกระบบดวงนี้ด้วยกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลในช่วงปี 2016, 2018 และ 2019 ใหม่ ข้อมูลชุดนี้ทำให้พวกเขามีข้อมูลที่ไม่เหมือนใคร ซึ่งไม่เพียงแต่ช่วยให้วิเคราะห์ชั้นบรรยากาศของ WASP 121-b ได้เท่านั้น แต่ยังสามารถเปรียบเทียบสถานะของชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์นอกระบบนี้ในช่วงเวลาหลายปีได้อีกด้วย ซึ่งพบหลักฐานที่ชัดเจนว่าข้อมูลการสังเกตการณ์ของ WASP-121 b มีการเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา จากนั้นทีมงานได้ใช้เทคนิคการสร้างแบบจำลองที่ซับซ้อนเพื่อแสดงให้เห็นว่าความแปรปรวนตามกาลเวลาเหล่านี้สามารถอธิบายได้ด้วยรูปแบบสภาพอากาศในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์นอกระบบ

ที่มา: NASA, ESA, Q. Changeat et al., M. Zamani (ESA/Hubble)