ยาน Solar Dynamics Observatory (SDO) ขององค์การนาซา ได้บันทึกภาพปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ที่เกิดขึ้นไม่บ่อยนักถึงสองเหตุการณ์ในวันเดียวกันเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2568 ที่ผ่านมา โดยเป็นภาพดวงจันทร์เคลื่อนที่ผ่านหน้าดวงอาทิตย์ ตามด้วยการที่โลกเคลื่อนที่เข้ามาบดบังดวงอาทิตย์ในมุมมองของยานอวกาศ
เหตุการณ์แรกคือ ปรากฏการณ์ดวงจันทร์เคลื่อนผ่านหน้าดวงอาทิตย์ (Lunar Transit) ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์โคจรมาอยู่ระหว่างยาน SDO และดวงอาทิตย์ ทำให้เกิดภาพคล้ายสุริยุปราคาบางส่วนจากมุมมองของยาน ภาพที่ได้เผยให้เห็นขอบของดวงจันทร์ที่คมชัด เคลื่อนที่บดบังพื้นผิวอันร้อนระอุของดวงอาทิตย์เป็นเวลานานเกือบหนึ่งชั่วโมง
เพียงไม่กี่ชั่วโมงถัดมา ยาน SDO ก็ได้ประสบกับปรากฏการณ์โลกบดบังดวงอาทิตย์ (Earth Eclipse) ในครั้งนี้ โลกทั้งใบได้เคลื่อนที่เข้ามาอยู่ในแนวสายตาเดียวกันระหว่างยาน SDO และดวงอาทิตย์ ทำให้เกิดการบดบังอย่างสมบูรณ์ ภาพที่ปรากฏนั้นแตกต่างจากครั้งแรกอย่างเห็นได้ชัด โดยขอบของโลกที่บดบังดวงอาทิตย์นั้นจะมีความฟุ้งกระจายไม่คมชัด เนื่องจากชั้นบรรยากาศของโลกที่ดูดกลืนและหักเหแสงอาทิตย์บางส่วน ทำให้เกิดเป็นภาพเงาที่มีขอบเบลอ
ยาน SDO ถูกส่งขึ้นสู่อวกาศเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553 และโคจรอยู่ในวงโคจรพ้องคาบโลก (Geosynchronous Orbit) เพื่อจับตาดูดวงอาทิตย์อย่างต่อเนื่อง ภารกิจหลักของยานคือการศึกษาพลวัตของดวงอาทิตย์ เพื่อทำความเข้าใจถึงอิทธิพลของดวงอาทิตย์ที่มีต่อโลกและระบบสุริยะ การเกิดปรากฏการณ์ที่โลกหรือดวงจันทร์เข้ามาบดบังมุมมองของยาน SDO นั้นเกิดขึ้นเป็นครั้งคราวในแต่ละปี ซึ่งนักวิทยาศาสตร์เรียกว่า “ฤดูกาลแห่งอุปราคา (Eclipse Season)” และเหตุการณ์ในครั้งนี้นับเป็นโอกาสพิเศษที่ปรากฏการณ์ทั้งสองเกิดขึ้นในวันเดียวกัน
การสังเกตการณ์เช่นนี้ไม่เพียงแต่ให้ภาพที่สวยงามแปลกตา แต่ยังเป็นข้อมูลอันมีค่าสำหรับนักวิทยาศาสตร์ในการศึกษาชั้นบรรยากาศของโลก รวมถึงการปรับเทียบเครื่องมือวัดบนยาน SDO ให้มีความแม่นยำอยู่เสมอ
ข้อมูลอ้างอิง: NASA/SDO
- NASA spacecraft snaps images of lunar transit and Earth eclipse on the same day
