ลองจินตนาการว่าคุณกำลังมองดูจานทรายเรียบๆ แล้วจู่ๆ ก็เห็นร่องรอยบางอย่างที่ดูเหมือนมีคนเอานิ้วไปลากไว้ แต่กลับไม่เห็นตัวคนทำ ตอนนี้นักดาราศาสตร์กำลังเจอกับปริศนาคล้ายๆ กันนี้ในอวกาศ แต่แทนที่จะเป็นจานทราย มันคือ “วงแหวนฝุ่นขนาดยักษ์” ที่โคจรรอบดาวฤกษ์ดวงหนึ่ง
ดาวฤกษ์ดวงนี้มีชื่อว่า โฟมัลฮอต (Fomalhaut) เป็นดาวสว่างที่เรามองเห็นได้จากโลกห่างไป 25 ปีแสง สิ่งที่พิเศษคือ โฟมัลฮอตยังเป็น “ดาววัยรุ่น” มีอายุราวๆ 440 ล้านปี ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ดาวเคราะห์กำลังก่อตัวพอดี
รอบๆ ดาวโฟมัลฮอต มีวงแหวนขนาดมหึมาที่เต็มไปด้วยฝุ่นและเศษหิน ซึ่งเป็นเหมือนเขตก่อสร้างของดาวเคราะห์ แต่นักดาราศาสตร์ที่ใช้กล้องโทรทรรศน์อัลมา (ALMA) ส่องดู ก็พบว่าวงแหวนนี้ไม่ได้กลมเป๊ะ! แต่มันกลับ “เบี้ยว” อย่างเห็นได้ชัด โดยมีด้านหนึ่งของวงแหวนกว้างกว่าอีกด้านหนึ่ง แถมยิ่งห่างจากดาวฤกษ์ออกมา วงแหวนก็ยิ่งดูเบี้ยวน้อยลงเรื่อยๆ
ความบิดเบี้ยวนี้เป็นเหมือน “ร่องรอยในจานทราย” ที่ทำให้นักดาราศาสตร์ตั้งคำถามว่า “อะไรเป็นต้นเหตุ?”
คำตอบที่เป็นไปได้มากที่สุดก็คือ มีดาวเคราะห์ซ่อนแอบดวงหนึ่งกำลังโคจรอยู่ใกล้ๆ วงแหวน แรงโน้มถ่วงมหาศาลของดาวเคราะห์ที่มองไม่เห็นดวงนี้ กำลังปั่นป่วนและแกะสลักวงแหวนฝุ่นให้มีรูปร่างบิดเบี้ยวอย่างที่เราเห็น เหมือนแม่เหล็กที่มองไม่เห็นกำลังดึงดูดผงเหล็กให้เรียงตัวเป็นรูปแบบแปลกๆ นั่นเอง
ทีมนักวิจัยได้ใช้ข้อมูลจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์ มาช่วยคำนวณ และคาดว่าดาวเคราะห์ลึกลับดวงนี้น่าจะมีขนาดใหญ่พอสมควร และอาจโคจรอยู่บริเวณขอบด้านในของวงแหวนฝุ่น
น่าเสียดายที่เทคโนโลยีปัจจุบันยังดีไม่พอที่จะถ่ายภาพดาวเคราะห์ดวงนี้ได้โดยตรง มันทั้งอยู่ไกลและอาจไม่สว่างพอให้เรามองเห็น แต่ร่องรอยที่มันทิ้งไว้บนวงแหวนฝุ่นนั้นชัดเจนมาก
เรื่องราวของโฟมัลฮอตจึงเป็นเหมือนการสืบคดีในอวกาศ แม้เราจะยังไม่เห็นตัวผู้ต้องสงสัย แต่เราก็พบหลักฐานชิ้นสำคัญที่บ่งชี้ว่ามันมีอยู่จริง นักดาราศาสตร์หวังว่าในอนาคต เมื่อเรามีกล้องโทรทรรศน์ที่ทรงพลังกว่านี้ เราอาจจะได้เห็นโฉมหน้าของดาวเคราะห์ซ่อนแอบดวงนี้เป็นครั้งแรก
ข้อมูลอ้างอิง: Universe Today
- Is A Young Exoplanet Warping The Disk Around Fomalhaut?
About the Author
