คณะนักวิทยาศาสตร์ขององค์การนาซา (NASA) และวิทยาลัยอิมพีเรียลลอนดอน (Imperial College London) ได้เผยแพร่รายงานการค้นพบหลักฐานใหม่ที่หนักแน่นที่สุดเท่าที่เคยมีมา ว่าดาวอังคาร อาจเคยเป็นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตจุลินทรีย์มาก่อน
รายงานการวิจัยนี้เปิดเผยว่า บริเวณ “ไบรท์แองเจิล” (Bright Angel) ภายในปล่องภูเขาไฟเจเซโร (Jezero Crater) ที่เคยเป็นทะเลสาบโบราณนั้น มีแร่ธาตุและสารอินทรีย์ ซึ่งอาจมีความเชื่อมโยงกับกระบวนการทางชีวภาพ โดยหลักฐานดังกล่าวได้มาจากเครื่องมือวิทยาศาสตร์บนยานสำรวจเพอร์เซอเวียแรนซ์ (Perseverance) ที่กำลังปฏิบัติภารกิจสำรวจดาวอังคารอยู่
ปล่องภูเขาไฟเจเซโรเป็นที่รู้จักกันดีว่าเป็นจุดที่เคยมีทะเลสาบและดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมอย่างยิ่งในการค้นหาร่องรอยของสิ่งมีชีวิตในอดีต นักวิทยาศาสตร์ประหลาดใจกับการค้นพบว่าหินบางส่วนภายในหุบเขาเนเรตวา (Neretva Vallis) ซึ่งเป็นหุบเขาที่เคยเป็นทางน้ำไหลเข้าสู่ปล่องภูเขาไฟนั้น มีลักษณะเฉพาะตัวเหมือนกับก้นทะเลสาบมากกว่าก้นแม่น้ำ
จากการวิเคราะห์ตะกอนในบริเวณดังกล่าวพบแร่ธาตุซิลิกา (silica) และแร่ดินเหนียว (clay) ที่ปกติแล้วจะถูกพัดพาไปกับกระแสน้ำที่ไหลแรง การที่แร่ธาตุเหล่านี้ยังคงอยู่จึงบ่งชี้ว่าหุบเขาแห่งนี้อาจเคยถูกน้ำท่วมและกลายเป็นทะเลสาบ ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมที่มีความสงบและเหมาะแก่การเจริญเติบโตของสิ่งมีชีวิต
อเล็กซ์ โจนส์ (Alex Jones) นักวิจัยระดับปริญญาเอกของวิทยาลัยอิมพีเรียลลอนดอนและสมาชิกทีมสำรวจเพอร์เซอเวียแรนซ์ กล่าวว่า “นี่เป็นสิ่งที่ไม่ธรรมดาแต่น่าสนใจอย่างยิ่ง มันชี้ไปที่สภาพแวดล้อมของทะเลสาบที่มีพลังงานต่ำ ซึ่งเป็นสถานที่ที่เราหวังจะค้นพบมาโดยตลอด”
แต่สิ่งที่น่าตื่นเต้นที่สุดคือสิ่งที่พบในหินโดยตรง ยานสำรวจเพอร์เซอเวียแรนซ์ตรวจพบก้อนเล็ก ๆ และส่วนที่เกิดปฏิกิริยาเคมีซึ่งอุดมไปด้วยแร่ธาตุ เช่น วิเวียนไนต์ (vivianite) และเกรไกต์ (greigite) ซึ่งก่อตัวขึ้นจากปฏิกิริยาที่เกี่ยวข้องกับธาตุเหล็ก ฟอสฟอรัส และกำมะถัน
แร่ธาตุเหล่านี้ดูเหมือนจะเชื่อมโยงกับคาร์บอนอินทรีย์บนโลก โดยปฏิกิริยาที่คล้ายคลึงกันมักถูกขับเคลื่อนด้วยเมตาบอลิซึมของจุลินทรีย์ ซึ่งบ่งชี้ว่าลักษณะทางเคมีที่พบในดาวอังคารอาจเป็น “ร่องรอยชีวภาพ” (biosignatures) ซึ่งเป็นร่องรอยทางเคมีที่สิ่งมีชีวิตทิ้งไว้ แม้ว่าปฏิกิริยาเคมีที่ไม่ใช่ชีวภาพก็สามารถสร้างพวกมันได้เช่นกัน แต่ความคล้ายคลึงกับผลพลอยได้จากจุลินทรีย์บนโลกนั้นเป็นสิ่งที่น่าสนใจอย่างยิ่ง
ศาสตราจารย์ ซันจีฟ กุปตา (Sanjeev Gupta) จากวิทยาลัยอิมพีเรียลลอนดอนกล่าวว่า “นี่คือการค้นพบที่น่าตื่นเต้นอย่างยิ่งของร่องรอยชีวภาพที่มีศักยภาพ แต่ไม่ได้หมายความว่าเราได้ค้นพบสิ่งมีชีวิตบนดาวอังคารแล้ว ตอนนี้เราจำเป็นต้องศึกษาตัวอย่างเหล่านี้บนโลกเพื่อยืนยันว่าชีววิทยาเข้ามาเกี่ยวข้องหรือไม่”
ยานสำรวจเพอร์เซอเวียแรนซ์ได้เจาะหินที่บริเวณไบรท์แองเจิลและเก็บตัวอย่างแกนหินที่มีชื่อว่า “แซฟไฟร์แคนยอน” (Sapphire Canyon) เรียบร้อยแล้ว ตัวอย่างนี้และตัวอย่างอื่น ๆ กำลังถูกจัดเก็บเพื่อรอภารกิจนำตัวอย่างจากดาวอังคารกลับมายังโลก (Mars Sample Return) ซึ่งเป็นโครงการร่วมขององค์การนาซาและองค์การอวกาศยุโรป (ESA) ที่วางแผนไว้สำหรับทศวรรษ 2030 เมื่อหินเหล่านี้ถูกนำกลับมายังโลก จะได้รับการตรวจสอบด้วยเครื่องมือที่มีความละเอียดอ่อนกว่าที่ยานสำรวจสามารถนำไปได้มาก
หากนักวิทยาศาสตร์ยืนยันว่าลักษณะทางเคมีเหล่านี้เกิดจากจุลินทรีย์ในอดีต นั่นจะเป็นหลักฐานแรกของสิ่งมีชีวิตนอกโลก สำหรับตอนนี้ การค้นพบนี้ยังคงเป็นหนึ่งในหลักฐานที่มีแนวโน้มดีที่สุดในการค้นหาสิ่งมีชีวิตนอกโลก
เครดิตภาพ: Knowridge
- Scientists discover minerals on Mars that mirror life on Earth
