ทีมนักวิทยาศาสตร์นานาชาติประกาศการค้นพบครั้งสำคัญ เป็นระบบดาวเคราะห์ 3 ดวงขนาดใกล้เคียงโลก โคจรอยู่ในระบบดาวคู่ (Binary star system) ที่ชื่อว่า TOI-2267 ซึ่งอยู่ห่างจากโลกประมาณ 190 ปีแสง การค้นพบนี้ไม่เพียงแต่น่าทึ่ง แต่ยังเป็นการท้าทายความเข้าใจเดิม ๆ ของเราที่ว่าระบบดาวฤกษ์สองดวงนั้นไม่น่าจะมีเสถียรภาพพอที่จะเป็นบ้านให้กับดาวเคราะห์ได้
การค้นพบครั้งนี้ ซึ่งได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Astronomy & Astrophysics ชี้ให้เห็นว่าธรรมชาติอาจมีวิธีสร้างและรักษาระบบดาวเคราะห์ที่ซับซ้อนได้ แม้ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวยอย่างยิ่ง และที่น่าประหลาดใจที่สุดคือ นี่เป็นครั้งแรกที่นักดาราศาสตร์ตรวจพบดาวเคราะห์โคจรผ่านหน้าดาวฤกษ์แม่ทั้งสองดวงในระบบดาวคู่เดียวกัน
โดยปกติแล้ว ระบบดาวคู่ซึ่งประกอบด้วยดาวฤกษ์ 2 ดวงที่โคจรรอบกันและกัน มักจะถูกมองว่าเป็นพื้นที่ปั่นป่วนและมีแรงโน้มถ่วงไม่คงที่ ทำให้การก่อตัวของดาวเคราะห์เป็นไปได้ยาก แต่สำหรับระบบ TOI-2267 กลับสวนทางกับความเชื่อนั้นอย่างสิ้นเชิง
“การวิเคราะห์ของเราแสดงให้เห็นการจัดเรียงดาวเคราะห์ที่ไม่เหมือนใคร คือมีดาวเคราะห์ 2 ดวงโคจรผ่านหน้าดาวฤกษ์ดวงหนึ่ง และดวงที่สามโคจรผ่านหน้าดาวฤกษ์คู่ของมัน” เซบาสเตียน ซูนิกา-เฟอร์นันเดซ นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยลีแอฌ (ULiège) และผู้เขียนหลักของงานวิจัยกล่าว “นี่ทำให้ TOI-2267 กลายเป็นระบบดาวคู่ระบบแรกที่เรารู้จักซึ่งมีดาวเคราะห์โคจรผ่านหน้าดาวฤกษ์ทั้งสองดวง”
ยิ่งไปกว่านั้น ฟรานซิสโก เจ. โปซูเอลอส จากสถาบันฟิสิกส์ดาราศาสตร์แห่งอันดาลูซิอา (IAA-CSIC) และผู้ร่วมวิจัยหลักเสริมว่า “การค้นพบของเราทำลายหลายสถิติ เพราะนี่คือคู่ดาวฤกษ์ที่มีดาวเคราะห์ที่อยู่ชิดกันและเย็นที่สุดเท่าที่เคยรู้จักมา”
การค้นพบนี้เริ่มต้นจากข้อมูลของกล้องโทรทรรศน์อวกาศ TESS (TESS Space Telescope) ของนาซา แต่ผู้ที่ระบุดาวเคราะห์ 2 ใน 3 ดวงได้เป็นกลุ่มแรกคือนักดาราศาสตร์จากมหาวิทยาลัยลีแอฌและ IAA-CSIC โดยใช้ซอฟต์แวร์ที่พัฒนาขึ้นเองชื่อว่า SHERLOCK
การยืนยันการค้นพบจำเป็นต้องอาศัยการสังเกตการณ์ติดตามผลอย่างใกล้ชิดจากหอดูดาวภาคพื้นดินหลายแห่ง โดยมีกล้องโทรทรรศน์ SPECULOOS และ TRAPPIST ซึ่งนำโดยมหาวิทยาลัยลีแอฌ มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการยืนยันสถานะความเป็นดาวเคราะห์และศึกษาคุณลักษณะของระบบดาวอันไกลโพ้นนี้
การค้นพบนี้ได้จุดประกายคำถามใหม่ ๆ เกี่ยวกับการก่อกำเนิดดาวเคราะห์ และเป็นการปูทางไปสู่การสังเกตการณ์ในอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้วยกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เวบบ์ (James Webb Space Telescope – JWST) และกล้องโทรทรรศน์ภาคพื้นดินขนาดยักษ์รุ่นต่อไป ซึ่งจะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์สามารถวัดมวล ความหนาแน่น และอาจรวมถึงองค์ประกอบในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์เหล่านี้ได้อย่างแม่นยำ
การค้นพบระบบ TOI-2267 ไม่เพียงแต่น่าตื่นตาตื่นใจ แต่ยังตอกย้ำถึงพลังของการผสมผสานภารกิจสำรวจอวกาศเข้ากับกล้องโทรทรรศน์ภาคพื้นดินเฉพาะทาง เพื่อผลักดันขอบเขตความรู้ด้านดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะให้ก้าวหน้าต่อไป
ข้อมูลอ้างอิง: Astronomy & Astrophysics
- Two warm Earth-sized exoplanets and an Earth-sized candidate in the M5V-M6V binary system TOI-2267
