ไขปริศนา “ฟองเฟอร์มี” ร่องรอยอดีตอันเรืองรองของกาแล็กซีทางช้างเผือก?

นักวิทยาศาสตร์ค้นพบหลักฐานใหม่ ชี้ชัดกาแล็กซีของเราอาจเคยปะทุพลังงานมหาศาล สร้าง “ฟองเฟอร์มี” โครงสร้างยักษ์ที่ยังคงเป็นปริศนามาจนถึงทุกวันนี้

กาแล็กซีทางช้างเผือก บ้านของเรานั้น อาจไม่ได้สงบเงียบอย่างที่เราคิด เมื่อนักดาราศาสตร์พบหลักฐานบ่งชี้ว่า กาแล็กซีของเราอาจเคยเป็น “เรดิโอ กาแล็กซี” ที่แผ่รังสีคลื่นวิทยุพลังงานสูง เช่นเดียวกับกาแล็กซีทรงพลังอื่นๆ ในเอกภพ

กุญแจสำคัญที่ไขปริศนานี้อยู่ที่ “ฟองเฟอร์มี” (Fermi Bubbles) โครงสร้างขนาดมหึมา รูปร่างคล้ายฟองสบู่ ที่แผ่ขยายออกจากใจกลางกาแล็กซีทางช้างเผือก ขึ้นไปเหนือและใต้ระนาบกาแล็กซี เป็นระยะทางกว่า 50,000 ปีแสง ฟองเฟอร์มีนี้ถูกค้นพบในปี ค.ศ. 2010 โดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศเฟอร์มี ซึ่งตรวจจับรังสีแกมมา ที่แผ่ออกมาจากฟองดังกล่าว

นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า ฟองเฟอร์มี เกิดจากการปะทุพลังงานครั้งใหญ่ จากหลุมดำมวลมหาศาล ณ ใจกลางกาแล็กซีทางช้างเผือก เมื่อประมาณ 2.6 ล้านปีก่อน การปะทุนี้ ส่ง “เจ็ต” (Jet) หรือลำอนุภาคพลังงานสูง พุ่งออกมาจากขั้วของหลุมดำ และกวาดแก๊ส ฝุ่น รวมถึงอนุภาคต่างๆ ออกไป จนเกิดเป็นฟองขนาดยักษ์นี้ขึ้น

แม้ปัจจุบัน กาแล็กซีทางช้างเผือก จะไม่ได้แผ่รังสีคลื่นวิทยุรุนแรงเหมือนเรดิโอ กาแล็กซี แต่นักวิทยาศาสตร์สันนิษฐานว่า กาแล็กซีของเราอาจเคยมีช่วงเวลาที่ “แอคทีฟ” แผ่พลังงานมหาศาลออกมาในอดีต และฟองเฟอร์มีก็คือหลักฐานที่หลงเหลืออยู่จากช่วงเวลาดังกล่าว

การศึกษาฟองเฟอร์มี จึงเปรียบเสมือนการมองย้อนกลับไปในอดีต เพื่อทำความเข้าใจวิวัฒนาการของกาแล็กซีทางช้างเผือก รวมถึงไขปริศนาเกี่ยวกับ “เจ็ต” จากหลุมดำมวลมหาศาล ซึ่งเป็นปรากฏการณ์อันน่าทึ่ง ที่ยังคงรอการค้นพบคำตอบอีกมากมาย

ข้อมูลอ้างอิง: Knowridge
– Astronomers spot a giant radio galaxy 32 times the size of the Milky Way