เบื้องลึก “ไอโอ” ดวงจันทร์ภูเขาไฟ สุดอลังการแห่งดาวพฤหัสบดี

ดวงจันทร์ไอโอ หนึ่งในดาวบริวารของ ดาวพฤหัสบดี ขึ้นชื่อว่าเป็นดินแดนแห่งภูเขาไฟที่คุกรุ่นที่สุดในระบบสุริยะ เต็มไปด้วยภูเขาไฟนับร้อยลูกที่พ่นลาวาและกลุ่มควันซัลเฟอร์ขึ้นสูงหลายร้อยกิโลเมตร ความเคลื่อนไหวอันร้อนระอุนี้เกิดจากแรงดึงดูดมหาศาลของดาวพฤหัสบดีและดวงจันทร์ข้างเคียง บีบอัดและเสียดสีภายในของไอโอจนร้อนระอุ

ล่าสุด ยานอวกาศจูโน ของนาซาได้เผยข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับโครงสร้างภายในของไอโอ โดยพบว่าใต้พื้นผิวอันปั่นป่วนนั้น ไอโอไม่มีมหาสมุทรแมกมาใต้พื้นผิวตื้นๆ ทั่วทั้งดวงอย่างที่เคยคาดการณ์ไว้ แต่กลับมีเปลือกดาวที่เป็นของแข็ง (แสดงด้วยสีเขียวในภาพ) ปกคลุมด้วยชั้นแมกมาเหลวหนา (สีเหลืองและสีส้ม) ซึ่งอยู่เหนือแกนกลางที่เป็นของเหลว (สีแดง/ดำ)

นอกจากภูเขาไฟที่ปะทุอยู่ตลอดเวลาแล้ว ไอโอยังมีลักษณะพิเศษอื่นๆ ที่น่าสนใจอีกมากมาย เช่น

สีสันสดใส: พื้นผิวของไอโอมีสีสันหลากหลายราวกับจานสีของศิลปิน ตั้งแต่สีเหลือง สีแดง ไปจนถึงสีเขียว ซึ่งเกิดจากแร่ธาตุต่างๆ ที่ผสมกับซัลเฟอร์จากภูเขาไฟ
ไม่มีน้ำแข็ง: แตกต่างจากดวงจันทร์กาลิเลียนดวงอื่นๆ ไอโอไม่มีน้ำแข็งอยู่เลย เนื่องจากความร้อนภายในที่สูงมาก
สนามแม่เหล็ก: ไอโอมีสนามแม่เหล็กของตัวเอง ซึ่งเกิดจากการเคลื่อนที่ของแมกมาเหลวภายใน
อิทธิพลต่อดาวพฤหัสบดี: ภูเขาไฟของไอโอพ่นอนุภาคมีประจุไฟฟ้าจำนวนมหาศาล สร้างวงแหวนพลาสมาขนาดใหญ่รอบดาวพฤหัสบดี

การศึกษาไอโอ ช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจถึงกระบวนการทางธรณีวิทยาอันซับซ้อน และวิวัฒนาการของดาวเคราะห์และดวงจันทร์ในระบบสุริยะ รวมถึงอาจเป็นกุญแจสำคัญในการไขปริศนาการกำเนิดของสิ่งมีชีวิตในจักรวาล

ที่มา: NASA/Caltech-JPL/SwRI