ไอโอ (Io) ดวงจันทร์สีทองแห่งดาวพฤหัสบดี

ย้อนกลับไปในปี ค.ศ. 1610 กาลิเลโอ กาลิเลอี นักดาราศาสตร์คนสำคัญของโลก ได้ใช้กล้องโทรทรรศน์ส่องมองท้องฟ้าอันไกลโพ้น และค้นพบดวงจันทร์ขนาดใหญ่ 4 ดวง โคจรรอบดาวเคราะห์ยักษ์อย่างดาวพฤหัสบดี หนึ่งในนั้นคือ “ไอโอ” ดวงจันทร์สีทองอร่ามที่ปรากฏเด่นชัดเบื้องหน้าดาวพฤหัสบดีในภาพถ่ายจากยานอวกาศแคสสินี (Cassini spacecraft) ของนาซา

ภาพถ่ายอันน่าทึ่งนี้บันทึกไว้เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม ค.ศ. 2000 ขณะที่ยานแคสสินีอยู่ห่างจากดาวพฤหัสบดี 19.5 ล้านกิโลเมตร เผยให้เห็นไอโอและเงาของมันขณะเคลื่อนผ่านหน้าดาวเคราะห์ยักษ์ ไอโอมีขนาดพอๆ กับดวงจันทร์ของโลก แต่กลับมีลักษณะพิเศษที่แตกต่างอย่างสิ้นเชิง

พื้นผิวของไอโอเต็มไปด้วยภูเขาไฟที่ยังคุกรุ่นอยู่กว่า 100 ลูก เกิดจากการที่มันโคจรรอบดาวพฤหัสบดีด้วยความเร็วสูง ประกอบกับวงโคจรที่ไม่เป็นวงกลม ทำให้เกิดแรงดึงดูดมหาศาลจากดาวเคราะห์ ส่งผลให้ภายในของไอโอเกิดความร้อนจากการถูกบีบอัด จนกลายเป็นวัตถุที่มีภูเขาไฟมากที่สุดในระบบสุริยะ

สีสันอันหลากหลายบนพื้นผิวของไอโอ เกิดจากแร่ธาตุต่างๆ ที่ผุดขึ้นมาจากภูเขาไฟ โดยสีขาวและสีแดงนั้นเกิดจากกำมะถัน ส่วนพื้นที่สีดำคือหินซิลิเกต

ภารกิจสำรวจดาวพฤหัสบดีและดวงจันทร์โดยยานแคสสินี เป็นความร่วมมือระหว่างนาซา องค์การอวกาศยุโรป และองค์การอวกาศอิตาลี โดยมี Jet Propulsion Laboratory ซึ่งเป็นแผนกหนึ่งของ California Institute of Technology ใน Pasadena เป็นผู้บริหารจัดการภารกิจ

ภาพถ่ายจากยานแคสสินี ไม่เพียงแต่จะทำให้เราได้เห็นความงดงามของไอโอ แต่ยังช่วยให้เราเข้าใจถึงกระบวนการทางธรณีวิทยา และวิวัฒนาการของดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ รวมถึงไขปริศนาเกี่ยวกับกำเนิดของสิ่งมีชีวิตในจักรวาล

เครดิตภาพ: NASA/JPL/University of Arizona