“เนินกะโหลก” ปริศนาหินสีเข้มบนดาวอังคาร

เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ยานสำรวจมาร์ส 2020 (Mars 2020) ของ NASA ยังคงเคลื่อนที่ลงเนิน “วิทช์ เฮเซล” (Witch Hazel Hill) ตอนล่าง บนขอบปล่องภูเขาไฟเจซีโร (Jezero crater) อย่างต่อเนื่อง ยานสำรวจได้หยุดสำรวจบริเวณแนวเขตที่สามารถสังเกตได้จากวงโคจร ซึ่งเป็นเส้นแบ่งระหว่างหินสีสว่างและหินสีเข้ม จุดที่ทีมงานเรียกว่า “พอร์ต แอนสัน” (Port Anson) นอกจากนี้ ยานสำรวจยังค้นพบหินที่น่าสนใจหลายชนิด ซึ่งอาจมีแหล่งกำเนิดจากที่อื่นและถูกเคลื่อนย้ายมายังตำแหน่งปัจจุบัน

ภาพจากกล้องแมสต์แคม-ซี (Mastcam-Z) ของยานสำรวจเพอร์เซเวียแรนซ์ (Perseverance) แสดงให้เห็นเป้าหมาย “เนินกะโหลก” (Skull Hill) ซึ่งเป็นหินสีเข้ม ยานสำรวจได้บันทึกภาพนี้ขณะเคลื่อนที่ลงเนินไปทางทิศตะวันตก มุ่งหน้าสู่เนินวิทช์ เฮเซล ตอนล่าง ยานเพอร์เซเวียแรนซ์ถ่ายภาพนี้เมื่อวันที่ 11 เมษายน 2025 หรือในวันที่ 1472 ของภารกิจมาร์ส 2020

ภาพด้านบนคือภาพสังเกตการณ์เนินกะโหลกที่ถ่ายโดยเครื่องมือ Mastcam-Z (แมสต์แคม-ซี) ของยานสำรวจ หินชิ้นนี้มีความโดดเด่นอย่างยิ่งเมื่อเทียบกับหินโดยรอบที่มีสีอ่อนกว่า ด้วยสีที่เข้มและพื้นผิวเป็นเหลี่ยม อีกทั้งยังมีหลุมขนาดเล็กปรากฏอยู่บนพื้นผิว หากสังเกตอย่างละเอียด อาจพบทรงกลมขนาดเล็กแทรกอยู่ในผิวดินโดยรอบ

หลุมบนเนินกะโหลกอาจเกิดจากการสึกกร่อนของเศษหินที่หลุดออกจากตัวหินเอง หรือเกิดจากการขัดสีโดยลม ทีมงานได้ค้นพบหินสีเข้มเหล่านี้หลายชิ้นในบริเวณพอร์ต แอนสัน และกำลังศึกษาเพื่อทำความเข้าใจถึงแหล่งที่มาและกระบวนการที่นำพาหินเหล่านี้มายังตำแหน่งปัจจุบัน

สีเข้มของเนินกะโหลกชวนให้นึกถึงอุกกาบาตที่ยานสำรวจคิวริโอซิตี (Curiosity) เคยพบในปล่องภูเขาไฟเกล (Gale crater) องค์ประกอบทางเคมีเป็นปัจจัยสำคัญในการบ่งชี้สถานะการเป็นอุกกาบาต โดยอุกกาบาตที่พบในปล่องภูเขาไฟเกลมีปริมาณธาตุเหล็กและนิกเกิลสูง อย่างไรก็ตาม ผลการวิเคราะห์ข้อมูลล่าสุดจากเครื่องมือซูเปอร์แคม (SuperCam) ของหินที่มีลักษณะคล้ายกันในบริเวณใกล้เคียงบ่งชี้ถึงองค์ประกอบที่ไม่สอดคล้องกับการเป็นอุกกาบาต

อีกสมมติฐานหนึ่งคือ “เนินกะโหลก” อาจเป็นหินอัคนี (igneous rock) ที่ผุพังจากหินโผล่ที่อยู่ใกล้เคียง หรือถูกดีดออกมาจากหลุมอุกกาบาต ซึ่งทั้งบนโลกและดาวอังคาร เหล็กและแมกนีเซียมเป็นองค์ประกอบหลักของหินอัคนีที่ก่อตัวจากการเย็นตัวของหินหนืดหรือลาวา หินเหล่านี้อาจมีแร่ธาตุสีเข้ม เช่น โอลิวีน, ไพรอกซีน, แอมฟิโบล และไบโอไทต์ โชคดีที่ยานสำรวจมีเครื่องมือที่สามารถวัดองค์ประกอบทางเคมีของหินบนดาวอังคารได้ การทำความเข้าใจองค์ประกอบของหินสีเข้มเหล่านี้จะช่วยให้ทีมงานตีความแหล่งกำเนิดของหินที่มีลักษณะเฉพาะนี้ได้

เรื่องโดย: Margaret Deahn, Ph.D. Student at Purdue University
เครดิตภาพ: NASA/JPL-Caltech/ASU