นักวิทย์พบหลักฐานใหม่ "อุโมงค์ลาวา" บนดาวศุกร์ ไขปริศนาวิวัฒนาการดาวเคราะห์คู่แฝดของโลก

นักวิทยาศาสตร์เผยหลักฐานแรกสุดของอุโมงค์ลาวา (Lava Tubes) บนพื้นผิวของดาวศุกร์ ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญในการทำความเข้าใจประวัติศาสตร์ทางธรณีวิทยาและวิวัฒนาการอันสุดโต่งของดาวเคราะห์เพื่อนบ้านดวงนี้ การค้นพบนี้ไม่เพียงแต่ยืนยันความคล้ายคลึงทางภูเขาไฟกับโลกเท่านั้น แต่อุโมงค์ใต้ดินเหล่านี้ยังอาจเป็นที่พักพิง** อันล้ำค่าสำหรับภารกิจสำรวจของมนุษย์ในอนาคตอีกด้วย

ดาวศุกร์ แฝดคนละฝาที่มีภูเขาไฟเป็นกุญแจ

ดาวศุกร์ถูกขนานนามว่าเป็น “ดาวเคราะห์คู่แฝด” ของโลก เนื่องจากมีขนาด มวล และองค์ประกอบที่คล้ายคลึงกัน แต่ความคล้ายคลึงกันทางกายภาพกลับมาพร้อมกับสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง พื้นผิวของดาวศุกร์มีความร้อนสูงถึง 465 องศาเซลเซียส มีความกดอากาศที่บดขยี้ถึง 90 เท่า ของโลก และมีเมฆหนาทึบของกรดซัลฟิวริก

อย่างไรก็ตาม ทั้งโลกและดาวศุกร์ต่างก็เป็นดาวเคราะห์หินที่มีกิจกรรมทางธรณีวิทยาที่โดดเด่นด้วยภูเขาไฟ พื้นผิวของดาวศุกร์ถูกปกคลุมไปด้วยที่ราบภูเขาไฟขนาดใหญ่และภูเขาไฟแบบโล่ (Shield Volcanoes) ซึ่งเกิดจากการปะทุของหินหนืดจากภายใน การทำความเข้าใจโครงสร้างภูเขาไฟเหล่านี้ โดยเฉพาะโครงสร้างใต้ดินอย่างอุโมงค์ลาวา จึงเป็นหน้าต่างสำคัญที่จะช่วยไขปริศนาว่าทำไมดาวเคราะห์ที่คล้ายกันสองดวงนี้จึงมีเส้นทางการวิวัฒนาการที่แตกต่างกันอย่างมาก

การค้นหา “ร่องรอยการยุบตัว” ด้วยภาพเรดาร์

ทีมนักวิจัยนานาชาติ นำโดย Barbara De Toffoli จากมหาวิทยาลัยปาโดวา (University of Padova) ได้ศึกษาภาพเรดาร์และข้อมูลภูมิประเทศจากภารกิจสำรวจดาวศุกร์ก่อนหน้านี้ พวกเขาให้ความสำคัญกับภูเขาไฟแบบโล่ขนาดใหญ่ที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางเกิน 100 กิโลเมตร เพื่อค้นหาสัญญาณของอุโมงค์ลาวาที่ยุบตัวลง

อุโมงค์ลาวา คืออุโมงค์ธรรมชาติที่ก่อตัวขึ้นเมื่อลาวาที่ไหลอยู่ใต้พื้นผิวเย็นตัวลงและแข็งตัวเป็นเปลือก แต่ลาวาร้อนที่อยู่ด้านล่างยังคงไหลต่อไป เมื่อลาวาในอุโมงค์ระบายออกไปจนหมดก็จะทิ้งโพรงว่างไว้เบื้องหลัง

ทีมงานระบุตำแหน่งที่ชัดเจนของโซ่หลุมยุบโค้ง (Curving Chains of Pits) จำนวนสี่แห่ง ซึ่งดูเหมือนจะเป็นร่องรอยของการยุบตัวของอุโมงค์ใต้ดิน โซ่หลุมยุบเหล่านี้มีความคดเคี้ยวเลี้ยวลดไปตามแนวการไหลของลาวาตามธรรมชาติ ซึ่งแตกต่างจากโซ่หลุมยุบที่เกิดจากแรงทางธรณีแปรสัณฐาน (Tectonic Forces) ที่มักมีลักษณะเป็นแนวเส้นตรงและขนาดไม่สม่ำเสมอ

อุโมงค์ลาวา ที่พักพิงแห่งโลกอนาคต?

การค้นพบอุโมงค์ลาวาบนดาวศุกร์นี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะก่อนหน้านี้ การมีอยู่ของมันเป็นเพียงทฤษฎีเท่านั้น แม้ว่าอุโมงค์เหล่านี้จะเคยถูกค้นพบบนดวงจันทร์และโลกมาก่อน

อุโมงค์ลาวาเหล่านี้ให้ข้อมูลเชิงลึกที่มีคุณค่าเกี่ยวกับอดีตของภูเขาไฟบนดาวศุกร์ และอาจช่วยปรับปรุงแบบจำลองวิวัฒนาการความร้อนและธรณีแปรสัณฐานของดาวเคราะห์ดวงนี้ได้ แต่ที่น่าตื่นเต้นยิ่งกว่าคือการใช้ประโยชน์ในอนาคต

เนื่องจากโครงสร้างใต้ดินของอุโมงค์ลาวาจะสามารถเป็นเกราะป้องกันที่ยอดเยี่ยมจากสภาพแวดล้อมบนพื้นผิวที่รุนแรงของดาวศุกร์ ทั้งความร้อนจัด ความกดอากาศสูง และรังสีต่าง ๆ ทำให้มีความเป็นไปได้ที่อุโมงค์เหล่านี้จะถูกใช้เป็นที่กำบังหรือฐานปฏิบัติการสำหรับนักสำรวจมนุษย์ในภารกิจในอนาคต

ภารกิจที่กำลังจะมาถึง เช่น ESA EnVision ซึ่งมีเครื่องมือ Subsurface Radar Sounder จะช่วยเปิดเผยขอบเขตที่แท้จริงของอุโมงค์ลาวาเหล่านี้ และอาจนำพาเราเข้าใกล้ความเป็นไปได้ของการสำรวจดาวศุกร์โดยมนุษย์ไปอีกขั้น

ข้อมูลอ้างอิง: Universe Today