เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม 2568 ที่ผ่านมา องค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติ หรือ นาซา (NASA) ได้เผยแพร่ภาพการทดลองที่น่าตื่นตาตื่นใจจากบนสถานีอวกาศนานาชาติ (ISS) ซึ่งเผยให้เห็นพฤติกรรมของวัตถุภายใต้สภาวะความโน้มถ่วงต่ำ ภาพดังกล่าวบันทึกโดยนักบินอวกาศ ซีนา การ์ดแมน (Zena Cardman) ภายในโมดูลห้องปฏิบัติการเดสทินี (Destiny laboratory module) แสดงให้เห็นกลุ่มของ “ตลับลูกปืน” ขนาดจิ๋วที่กำลังลอยตัวล้อมรอบลูกปืนขนาดใหญ่ ท่ามกลางของเหลวภายในตู้ทดลองวิทยาศาสตร์ ซึ่งการทดลองเล็ก ๆ นี้อาจเป็นกุญแจสำคัญที่จะไขความลับเพื่อช่วยชีวิตมนุษย์ทั้งในอวกาศและบนโลก
การทดลองนี้มีชื่อว่า “Fluid Particles” หรือการศึกษาอนุภาคในของเหลว ดำเนินการภายในตู้ทดลองพิเศษที่เรียกว่า Microgravity Science Glovebox (MSG) หลักการทำงานของมันเปรียบเสมือนการจำลองสถานการณ์ที่เรานำวัตถุใส่ลงในโหลที่มีของเหลวหนืด (คล้ายน้ำมันหรือน้ำเชื่อม) แล้วทำการเขย่าด้วยความถี่ที่กำหนด แต่สิ่งที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงคือ บนโลก แรงโน้มถ่วงจะดึงวัตถุให้ตกลงสู่ก้นภาชนะ แต่ใน “สภาวะความโน้มถ่วงต่ำ” บนสถานีอวกาศ วัตถุเหล่านี้จะลอยตัวอย่างอิสระ ทำให้นักวิทยาศาสตร์สามารถสังเกตเห็นพฤติกรรมที่แท้จริงว่า อนุภาคเหล่านี้มีการรวมกลุ่ม (Cluster) หรือก่อตัวเป็นโครงสร้างขนาดใหญ่ขึ้นได้อย่างไรเมื่อได้รับแรงสั่นสะเทือน โดยไม่มีแรงโน้มถ่วงมาคอยรบกวน
แม้จะดูเหมือนเป็นการทดลองทางฟิสิกส์พื้นฐาน แต่ผลลัพธ์ที่ได้นั้นมีความสำคัญอย่างมหาศาลต่ออนาคตของมนุษยชาติ ข้อมูลเชิงลึกจากการสังเกตการจับกลุ่มของอนุภาคเหล่านี้ จะถูกนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาระบบความปลอดภัยในอวกาศ เช่น เทคโนโลยีการดับเพลิงที่มีประสิทธิภาพสูงขึ้นในสภาวะไร้น้ำหนัก การหาวิธีจัดการกับฝุ่นดวงจันทร์ที่เป็นอุปสรรคสำคัญสำหรับนักบินอวกาศ หรือแม้กระทั่งการพัฒนาระบบปลูกพืชเพื่อเป็นแหล่งอาหารในอวกาศ ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยสำคัญสำหรับโครงการอาร์ทิมิส (Artemis) และการส่งมนุษย์ไปสำรวจดาวอังคารในอนาคต
นอกจากประโยชน์ในห้วงอวกาศแล้ว องค์ความรู้นี้ยังสามารถนำกลับมาประยุกต์ใช้เพื่อแก้ปัญหาบนโลกของเราได้อีกด้วย การเข้าใจกลไกการรวมตัวของอนุภาคในของเหลวจะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจปรากฏการณ์ธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อมได้ดียิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการแพร่กระจายของละอองเกสรดอกไม้ การเกิดปรากฏการณ์ Algae blooms หรือการเติบโตของสาหร่ายสะพรั่งที่ทำลายระบบนิเวศทางน้ำ การขนส่งเกลือทะเลในระหว่างเกิดพายุ รวมถึงช่วยให้เราเข้าใจการรวมตัวของมลพิษจากพลาสติกในมหาสมุทร เพื่อหาแนวทางแก้ไขปัญหาขยะพลาสติกโลกได้อย่างตรงจุดมากยิ่งขึ้น
การทดลอง Fluid Particles นี้เป็นเครื่องยืนยันชั้นดีว่า การวิจัยในอวกาศไม่ได้เป็นเรื่องไกลตัว แต่เป็นห้องปฏิบัติการลอยฟ้าที่ช่วยให้เรามองเห็นธรรมชาติของสสารในมุมมองใหม่ ซึ่งนอกจากจะช่วยปูทางสู่การเดินทางไกลไปยังดาวเคราะห์สีแดงแล้ว ยังช่วยรักษาสิ่งแวดล้อมบนดาวเคราะห์สีน้ำเงินของเราไปพร้อม ๆ กัน
ข้อมูลอ้างอิง: NASA / Monika Luabeya
- Studying Physics in Microgravity
