ระบบสุริยะ

ระบบสุริยะ: บ้านของเราในจักรวาล

ระบบสุริยะ (Solar System) คือระบบดาวที่มีดาวฤกษ์เป็นศูนย์กลาง นั่นก็คือ “ดวงอาทิตย์” (Sun) และมีดาวเคราะห์ (Planet) เป็นบริวารโคจรอยู่โดยรอบ ดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลางของระบบสุริยะ ทำหน้าที่ดึงดูดวัตถุต่างๆ ให้โคจรรอบตัวมันด้วยแรงโน้มถ่วง (Gravity) ทำให้ดาวเคราะห์และวัตถุอื่นๆ อยู่ในวงโคจรที่แน่นอน

องค์ประกอบหลักของระบบสุริยะ

• ดวงอาทิตย์: เป็นดาวฤกษ์ที่ส่องแสงสว่างด้วยตัวเอง เป็นแหล่งพลังงานหลักของระบบสุริยะ
• ดาวเคราะห์: มี 8 ดวง ได้แก่ ดาวพุธ (Mercury), ดาวศุกร์ (Venus), โลก (Earth), ดาวอังคาร (Mars), ดาวพฤหัสบดี (Jupiter), ดาวเสาร์ (Saturn), ดาวยูเรนัส (Uranus) และดาวเนปจูน (Neptune) ¹ ดาวเคราะห์แต่ละดวงมีลักษณะและสมบัติแตกต่างกันไป  
• ดาวเคราะห์แคระ: มีขนาดเล็กกว่าดาวเคราะห์ เช่น ดาวพลูโต (Pluto)
• ดวงจันทร์: เป็นบริวารของดาวเคราะห์ มีดวงจันทร์หลายดวงโคจรรอบดาวเคราะห์ต่างๆ
• ดาวเคราะห์น้อย: เป็นวัตถุขนาดเล็กจำนวนมาก ส่วนใหญ่อยู่ในแถบดาวเคราะห์น้อย (Asteroid belt) ระหว่างดาวอังคารและดาวพฤหัสบดี
• ดาวหาง: เป็นวัตถุขนาดเล็กที่ประกอบด้วยน้ำแข็ง ฝุ่น และแก๊ส เมื่อเข้าใกล้ดวงอาทิตย์จะเกิดการระเหยเป็นหาง
• วัตถุอื่นๆ: เช่น สะเก็ดดาว (Meteoroid) และฝุ่นละออง

ระบบสุริยะของเราเป็นส่วนหนึ่งของกาแล็กซีทางช้างเผือก (Milky Way Galaxy) ซึ่งมีดาวฤกษ์นับแสนล้านดวง

มวลของสมาชิกในระบบสุริยะ

• ดวงอาทิตย์ 85%
• เหล่าดาวเคราะห์ 135%
• เหล่าดาวหาง 01%
• บริวารของดาวเคราะห์ 00005%
• ดาวเคราะห์น้อย 0000002%
• อุกกาบาต 0000001%

ตำแหน่งของระบบสุริยะในกาแล็กซี่ทางช้างเผือก

ดวงอาทิตย์เป็นดาวฤกษ์ดวงหนึ่ง อยู่ในอาณาจักรแห่งดวงดาว ที่เรียกว่า กาแล็กซี่ทางช้างเผือก (The Milky Way) หรือกาแล็กซี่ของเรา ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกดาวฤกษ์มากมายประมาณ 200,000 ล้านดวง มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 100,000 ปีแสง ระบบสุริยะอยู่ห่างจากศูนย์กลางราว 32,600 ปีแสง ดวงอาทิตย์พาเหล่าบริวารโคจรครบรอบกาแล็กซี่ในเวลา 225 ล้านปี

เมื่อมองจากอวกาศเหนือขั้วเหนือของดวงอาทิตย์ สมาชิกในระบบสุริยะโคจรรอบดวงอาทิตย์ในทิศทางทวนเข็มนาฬิกาไปทางเดียวกัน ดาวเคราะห์ทั้งหลาย ต่างโคจรรอบดวงอาทิตย์อยู่ในระนาบใกล้เคียงกันกับระนาบที่โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ ซึ่งเรียกว่า ระนาบสุริยะวิถี (Ecliptic)

กำเนิดระบบสุริยะ

สันนิษฐานว่าระบบสุริยะมีกำเนิดมาจากกลุ่มก๊าซและฝุ่นขนาดมหึมาที่หมุนรอบศูนย์กลางเมื่อประมาณ 5,000 ล้านปีก่อน มวลสารหมุนวนทำฝห้มีลักษณะเป็นจานแบน เมื่ออุณหภูมิรอบนอกค่อยๆ เย็นตัวลง มวลสารรวมตัวกันเกิดเป็นดาวเคราะห์และสมาชิกบริวารโคจรรอบดวงอาทิตย์ไปทางเดียวกันและอยู่ในระนาบใกล้เคียงกัน เช่นในทุกวันนี้

ประเภทของดาวเคาระห์ในระบบสุริยะ

• ดาวเคราะห์ชั้นใน (Inner Planets) เป็นกลุ่มดาวเคราะห์ที่มีลักษณะคล้ายโลก (The Terrestrial Planets) คือมีพื้นผิวเป็นหินแข็งอย่างโลก ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก และดาวอังคาร ขณะที่ดาวศุกร์ โลก และดาวอังคาร มีบรรยากาศห่อหุ้มชัดเจน แต่ดาวพุธเกือบไม่มีบรรยากาศเลย

• ดาวเคราะห์ชั้นนอก (Outer Planets) เป็นกลุ่มดาวเคราะห์ที่มีลักษณะคล้ายดาวพฤหัสบดี (The Jovian Planets) คือเป็นดาวเคราะห์ก๊าซ ซึ่งอาจมีแกนแข็งอย่างเล็กอยู่ที่ใจกลาง และมีขนาดใหญ่มากเมื่อเทียบกับโลก ได้แก่ ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส และดาวเนปจูน

ระบบสุริยะเป็นบ้านของโลกของเรา เป็นแหล่งกำเนิดของสิ่งมีชีวิต และเป็นที่ที่เราได้ศึกษาและสำรวจอวกาศ การเข้าใจระบบสุริยะช่วยให้เราเข้าใจความเป็นมาของโลกและจักรวาล รวมถึงความเป็นไปได้ในการค้นพบสิ่งมีชีวิตนอกโลก