ดาวศุกร์ (Venus) เป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์เป็นลำดับที่สอง และเป็นดาวเคราะห์ที่ร้อนที่สุดในระบบสุริยะ ถึงแม้จะมีขนาดและความหนาแน่นใกล้เคียงกับโลก จึงได้รับการขนานนามว่าเป็น “ดาวเคราะห์ฝาแฝด” ของโลก แต่สภาพแวดล้อมบนดาวศุกร์นั้นแตกต่างจากโลกอย่างสิ้นเชิง และไม่มีดวงจันทร์บริวาร
ถึงแม้จะมีขนาดใกล้เคียงกับโลก โดยมีรัศมีประมาณ 6,051 กิโลเมตร ซึ่งเล็กกว่าโลกเพียงเล็กน้อย แต่โครงสร้างภายในของดาวศุกร์ยังไม่เป็นที่เข้าใจอย่างถ่องแท้ นักวิทยาศาสตร์คาดการณ์ว่าดาวศุกร์มีแกนกลางที่เป็นเหล็ก อาจจะมีส่วนที่เป็นของเหลวและของแข็งเช่นเดียวกับโลก ห่อหุ้มด้วยชั้นแมนเทิลที่เป็นหินหนืด และเปลือกนอกที่เป็นหินแข็ง อย่างไรก็ตาม การที่ดาวศุกร์ไม่มีสนามแม่เหล็กที่แข็งแกร่งเหมือนโลกเป็นสิ่งที่น่าสงสัย และอาจเกี่ยวข้องกับการหมุนรอบตัวเองที่ช้ามาก
ลักษณะทางกายภาพ
ขนาด: มีขนาดเล็กกว่าโลกเล็กน้อย โดยมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 12,104 กิโลเมตร
มวล: ประมาณ 81% ของมวลโลก
ความหนาแน่น: ใกล้เคียงกับโลก
แรงโน้มถ่วง: ประมาณ 90% ของแรงโน้มถ่วงโลก
การหมุนรอบตัวเอง
หมุนรอบตัวเองในทิศทางตรงกันข้ามกับดาวเคราะห์ส่วนใหญ่ ใช้เวลา 243 วัน ในการหมุนรอบตัวเองหนึ่งรอบ ซึ่งนานกว่าเวลาที่ใช้ในการโคจรรอบดวงอาทิตย์
การโคจรรอบดวงอาทิตย์
ใช้เวลา 225 วัน ในการโคจรรอบดวงอาทิตย์หนึ่งรอบ
บรรยากาศ
องค์ประกอบหลักของบรรยากาศคือก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เป็นส่วนใหญ่ ทำให้เกิดปรากฏการณ์เรือนกระจก ส่งผลให้อุณหภูมิพื้นผิวสูงมาก เฉลี่ยประมาณ 462 องศาเซลเซียส ซึ่งร้อนพอที่จะหลอมตะกั่วได้ นอกจากนี้ เมฆที่ปกคลุมดาวศุกร์ยังประกอบด้วยละอองของกรดกำมะถัน ซึ่งเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิต
พื้นผิว
เต็มไปด้วยภูเขาไฟ ที่ราบกว้างใหญ่ และหลุมอุกกาบาตขนาดใหญ่ แต่ไม่มากเท่าบนดาวพุธหรือดวงจันทร์ เนื่องจากชั้นบรรยากาศหนาแน่นของดาวศุกร์ช่วยป้องกันวัตถุขนาดเล็กไม่ให้ตกถึงพื้นผิว ดาวศุกร์ยังมีลมที่พัดแรงมากในชั้นบรรยากาศระดับบน โดยสามารถพัดรอบดาวเคราะห์ได้เร็วกว่าการหมุนรอบตัวเองของดาวเสียอีก ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า “Superrotation” ซึ่งยังไม่เป็นที่เข้าใจกลไกการเกิดอย่างสมบูรณ์
การสังเกตการณ์ดาวศุกร์
- เป็นวัตถุที่สว่างที่สุดบนท้องฟ้ารองจากดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า
- ปรากฏเป็นดาวประจำเมืองในเวลาหัวค่ำทางทิศตะวันตก หรือดาวประกายพรึกในเวลาเช้ามืดทางทิศตะวันออก
การสำรวจดาวศุกร์
- ยานอวกาศหลายลำได้ถูกส่งไปสำรวจดาวศุกร์ ทั้งจากสหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียตในช่วงสงครามเย็น
- ยานที่ประสบความสำเร็จในการลงจอดบนดาวศุกร์เป็นครั้งแรกคือ Venera 7 ของสหภาพโซเวียตในปี 1970
- ยาน Magellan ของสหรัฐอเมริกาได้ทำแผนที่พื้นผิวดาวศุกร์โดยละเอียดในช่วงต้นทศวรรษ 1990
- ปัจจุบัน ยาน Venus Express ขององค์การอวกาศยุโรปกำลังโคจรรอบดาวศุกร์ และได้ส่งข้อมูลที่มีค่าเกี่ยวกับบรรยากาศและสภาพภูมิอากาศของดาวศุกร์กลับมายังโลก
ข้อมูลล่าสุดจากการสำรวจ
การค้นพบสัญญาณของฟอสฟีนในชั้นบรรยากาศของดาวศุกร์ในปี 2020 ทำให้เกิดความตื่นเต้นในวงการวิทยาศาสตร์ เนื่องจากฟอสฟีนบนโลกมักเกิดจากกิจกรรมของสิ่งมีชีวิต อย่างไรก็ตาม ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ว่าฟอสฟีนบนดาวศุกร์มีต้นกำเนิดจากสิ่งมีชีวิตหรือไม่
ภารกิจสำรวจดาวศุกร์ในอนาคต เช่น DAVINCI+ และ VERITAS ของ NASA และ EnVision ของ ESA มีกำหนดจะเริ่มต้นในช่วงปลายทศวรรษ 2020 และต้นทศวรรษ 2030 ซึ่งจะช่วยให้เราเข้าใจดาวศุกร์ ดาวเคราะห์ฝาแฝดที่ลึกลับของโลกดียิ่งขึ้น
การสำรวจดาวศุกร์ไม่เพียงแต่จะช่วยให้เราเข้าใจดาวเคราะห์เพื่อนบ้านของเรามากขึ้นเท่านั้น แต่ยังอาจให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับอนาคตของโลก และโอกาสในการค้นหาสิ่งมีชีวิตนอกโลกอีกด้วย ดาวศุกร์จึงยังคงเป็นเป้าหมายที่สำคัญสำหรับการสำรวจอวกาศในศตวรรษที่ 21 นี้
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
